Emancipatiemonitor 2018

Voelen vrouwen zich onveiliger dan mannen?

Uit de Veiligheidsmonitor 2017 (zie Neemt geweld tegen vrouwen af?) blijkt dat 34% van de Nederlandse bevolking van 15 jaar en ouder zich wel eens onveilig voelt. Van de vrouwen is dat 43%, tegenover 25% van de mannen. Het komt weinig voor dat mensen zich vaak onveilig voelen, maar bij vrouwen meer dan bij mannen (2% versus 1%).

Ruim 3% van de vrouwen, tegenover 2% van de mannen, is vaak bang om slachtoffer te worden van criminaliteit. Mannen en vrouwen schatten de kans om slachtoffer van mishandeling te worden even groot in (2%). Van de vrouwen denkt 10% dat de kans (heel) groot is om slachtoffer te worden van inbraak van woning, tegenover 8% van de mannen. Minder mannen dan vrouwen denken dat ze slachtoffer zullen worden van zakkenrollerij en van beroving op straat (zie StatLine).

Ook in de eigen buurt voelen vrouwen zich onveiliger dan mannen

In 2017 zegt 16% van de Nederlandse bevolking van 15 jaar en ouder zich wel eens onveilig te voelen in eigen buurt; meer vrouwen dan mannen (20% tegenover 13%). Dit geldt in alle leeftijdsgroepen, waarbij meer jongeren zich onveilig voelen dan ouderen. Bijna 2% van de vrouwen voelt zich vaak onveilig in de eigen buurt, tegenover 1% van de mannen. Ook ’s avonds op straat in de eigen buurt en ’s avonds alleen thuis voelen meer vrouwen dan mannen zich onveilig (zie StatLine). Meer vrouwen dan mannen doen bovendien ’s avonds de deur niet open omdat ze dat niet veilig vinden. Verder loopt of rijdt ruim 3% van de vrouwen om in de eigen buurt om onveilige plekken te vermijden, tegenover 1% van de mannen.

Vrouwen voelen zich doorgaans ook onveiliger in de eigen woonplaats. Zo voelt 18% van de vrouwen zich wel eens onveilig in het centrum van de woonplaats. Van de mannen is dit 13%. Ook bij het treinstation, op plekken waar jongeren rondhangen, rondom uitgaansgelegenheden, in het openbaar vervoer en in winkelgebied/winkelcentrum voelen meer vrouwen dan mannen zich wel eens onveilig (zie StatLine).

Meer vrouwen dan mannen zeggen respectloos te worden behandeld door bekenden

Respectloze behandeling door bekenden (partner, familie, vriend) maakt naar eigen zeggen 7% van de vrouwen mee, tegenover 6% van de mannen. Het percentage vrouwen dat zich wel eens respectloos behandeld voelde was met 11 procent het grootste in de leeftijdsgroep van 15 tot 18 jaar (zie StatLine). Van de vrouwen voelt 14% zich wel eens respectloos behandeld door personeel van winkels en bedrijven; bij de mannen is dat met 12% iets minder. Mannen en vrouwen geven even vaak aan met respectloos gedrag door onbekenden op straat (20%) of in het openbaar vervoer (13%) te worden geconfronteerd.

Opvattingen over seksuele omgangsvormen en geweld tegen vrouwen

Sinds de laatste publicatie over seksuele omgangsvormen in de Emancipatiemonitor 2016 is de maatschappelijke discussie over seksuele intimidatie losgebarsten als nooit tevoren. In het najaar van 2017 werd #metoo (‘ik ook’) als hashtag op Twitter gelanceerd om wereldkundig en bespreekbaar te maken hoeveel mensen slachtoffer worden van seksuele intimidatie of seksueel geweld, in het bijzonder op de werkplek. De bedoeling van de #metoo-beweging is een groeiend bewustzijn van grensoverschrijdend gedrag, waardoor de maatschappelijke tolerantie afneemt, daders hun gedragsnormen bijstellen en mogelijke slachtoffers zich gesteund en weerbaarder voelen. De laagdrempeligheid van Twitter maakt echter ook dat mannen gemakkelijker met onterechte beschuldigingen te maken kunnen krijgen. Deze twee kanten zien we terug in antwoorden van vrouwen en mannen op stellingen over seksuele omgangsvormen.

Een overgrote meerderheid van de Nederlandse bevolking vindt het goed dat vrouwen het niet pikken als mannen ongevraagd seksuele opmerkingen maken. Ook vindt men dat de samenleving te lang heeft weggekeken van de seksuele intimidatie waarmee veel vrouwen in het dagelijks leven te maken krijgen. Vrouwen vinden dit wat vaker dan mannen. Een minderheid neemt het op voor de mannen, voor wie het tegenwoordig niet meer te begrijpen is wat wel en niet mag in de omgang met vrouwen en wier gedrag door vrouwen te snel wordt opgevat als seksuele intimidatie. Mannen vinden dit wat vaker dan vrouwen.

Sommige seksuele omgangsnormen lijken voor vrijwel iedereen helder. ‘Nee is nee’, vinden zowel vrouwen als mannen. En maar weinig mensen vinden dat de man op seksueel gebied het initiatief hoort te nemen. Of het voor een vrouw een compliment is als ze op straat wordt nagefloten, daarover zijn de meningen meer verdeeld, het meest onder mannen.

Mannen zijn in sommige gevallen wat minder stellig over seksuele gedragsnormen dan vrouwen, en dit sekseverschil is nog sterker aanwezig ten aanzien van geweld tegen vrouwen. Voor terugslaan door de man als reactie op slaan door de vrouw kunnen de seksen ongeveer evenveel begrip opbrengen (rond 30%). In alle overige gevallen lijken mannen de ernst en de noodzaak tot ingrijpen steeds wat sterker te relativeren dan vrouwen. Dit laat onverlet dat beide seksen partnergeweld tegen vrouwen in overgrote meerderheid afkeuren.