Emancipatiemonitor 2018

Arbeidsparticipatie vrouwen stijgt harder dan die van mannen

Onder vrouwen ligt de nettoarbeidsparticipatie beduidend lager dan onder mannen. In 2017 werkte 72,9% van de niet-onderwijsvolgende vrouwen van 15-64 jaar, van de mannen was dit 84,8%. Bij zowel vrouwen als mannen is de arbeidsdeelname na de crisisjaren toegenomen. Bij vrouwen was de stijging iets sterker dan bij mannen, waardoor het verschil in arbeidsdeelname verder slonk. Ook tijdens de economische crisis was dit verschil al kleiner geworden. Toen kwam dat doordat de nettoarbeidsparticipatie van vrouwen steeds rond de 70% bleef schommelen, terwijl die van mannen kromp.

Zeven op de tien werkende vrouwen hebben een vaste arbeidsrelatie

Werkende vrouwen hebben vaker dan mannen een baan als werknemer. In 2017 had 68,6% van de niet-onderwijsvolgende vrouwen van 15-64 jaar met betaald werk een vaste arbeidsrelatie, tegenover 65,6% van de mannen. Hierbij gaat het om een dienstverband voor onbepaalde tijd én een vast aantal uren per week. Ook het aandeel met een flexibele arbeidsrelatie ligt bij vrouwen hoger dan bij mannen: 17,5% versus 13,7%. Tussen 2011 en 2017 is het aandeel vrouwen met een vast dienstverband geslonken, terwijl het aandeel flexkrachten groeide. Bij mannen was deze ontwikkeling al eerder aan de gang.

Het overige deel van de werkende vrouwen (14%) was in 2017 actief als zelfstandige. Bij de mannen was dit aandeel met 20,7% een stuk hoger. Zowel bij vrouwen als mannen is het aandeel zelfstandigen sinds 2007 toegenomen.

Gemiddelde wekelijkse arbeidsduur vrouwen toegenomen

Nederland is ‘Europees kampioen’ deeltijdwerken (zie Hoe doet Nederland het ten opzichte van andere EU-landen?). Dat geldt vooral voor de Nederlandse vrouw. Terwijl bij mannen in 2017 een gemiddelde werkweek uit 39 uur bestond, was dat bij vrouwen 28 uur. De gemiddelde arbeidsduur van vrouwen is wel toegenomen. Twee jaar eerder was deze 27 uur per week en tien jaar eerder 26 uur. Bij mannen was de gemiddelde arbeidsduur in 2017 vrijwel gelijk aan 2015, maar iets lager dan in 2007. Toen werkten mannen gemiddeld 40 uur per week.

Meer vrouwen met grote deeltijdbaan

Vrouwen hebben minder vaak een voltijdbaan (35 uur per week of meer) dan mannen: 29% tegenover 83%. Iets meer dan de helft van de vrouwen werkt tussen de 20 en de 35 uur per week. Tussen 2007 en 2017 is vooral het aandeel vrouwen met een grote deeltijdbaan (28 tot 35 uur) gegroeid: van 20% naar 25%. Daarnaast gingen ook wat meer vrouwen voltijds werken, maar deze stijging begon pas in 2014. Het aandeel vrouwen met een kleine deeltijdbaan (minder dan 20 uur) nam juist af van 26% in 2007 naar 19% in 2017. Ook bij mannen steeg sinds 2007 het aandeel met een grote deeltijdbaan tot 10%. Bij hen ging dit ten koste van het aandeel mannen met een voltijdbaan.

Jongere generaties vrouwen blijven meer uren werken

Vrouwen geboren in de jaren zeventig werken op hun 35e gemiddeld iets meer uren dan het geval was bij oudere cohorten. Net als de oudere generaties heeft ook de jaren zeventig generatie een kortere werkweek dan op hun 25e, vaak vanwege de geboorte van kinderen. Maar ze schroeven het aantal gewerkte uren minder terug dan voorgaande generaties (zie Welke gevolgen heeft ouderschap voor werk en economische zelfstandigheid?). Ook later in hun loopbaan hebben vrouwen uit jongere geboortecohorten gemiddeld een langere werkweek vergeleken met oudere cohorten. De enige uitzondering hierop vormen jonge vrouwen die geboren zijn tussen 1980 en 1990: hun wekelijkse arbeidsduur is korter dan die van vergelijkbare jonge vrouwen uit eerdere cohorten.

Ook jonge mannen werken tegenwoordig minder uren dan hun leeftijdsgenoten uit eerdere geboortecohorten. Bij mannen neemt de gemiddelde arbeidsduur echter niet af in de fase dat velen van hen vader worden. Bovendien werken zij al vanaf jonge leeftijd meer uren dan vrouwen.

Arbeidsduur naar leeftijd en geboortecohort

vrouw

vrouw man

vrouw

1930-'39	aantal uur	leeftijd
#1	48	22.8
#2	49	22.9
#3	50	23.5
#4	51	23.0
#5	52	22.6
#6	53	22.5
#7	54	23.2
#8	55	22.8
#9	56	22.5
#10	57	21.8
#11	58	21.8
#12	59	21.4
#13	60	21.0
#14	61	20.1
#15	62	18.9
#16	63	18.9
#17	64	16.2

1940-'49	aantal uur	leeftijd
#1	37	23.8
#2	38	23.8
#3	39	22.9
#4	40	23.5
#5	41	23.9
#6	42	23.6
#7	43	24.2
#8	44	24.0
#9	45	24.0
#10	46	24.3
#11	47	24.2
#12	48	24.5
#13	49	24.2
#14	50	24.0
#15	51	24.1
#16	52	24.1
#17	53	23.9
#18	54	23.6
#19	55	23.7
#20	56	23.1
#21	57	22.6
#22	58	22.4
#23	59	22.1
#24	60	21.2
#25	61	20.6
#26	62	20.2
#27	63	19.5
#28	64	18.9

1950-'59	aantal uur	leeftijd
#1	27	31.1
#2	28	29.7
#3	29	28.7
#4	30	27.6
#5	31	26.6
#6	32	25.9
#7	33	24.7
#8	34	24.6
#9	35	24.1
#10	36	24.2
#11	37	24.0
#12	38	24.1
#13	39	24.1
#14	40	24.3
#15	41	24.3
#16	42	24.6
#17	43	24.5
#18	44	24.9
#19	45	24.7
#20	46	25.1
#21	47	25.1
#22	48	24.8
#23	49	25.0
#24	50	24.9
#25	51	25.2
#26	52	25.2
#27	53	25.0
#28	54	25.1
#29	55	25.0
#30	56	25.1
#31	57	24.8

1960-'69	aantal uur	leeftijd
#1	25	32.6
#2	26	32.6
#3	27	31.9
#4	28	31.0
#5	29	29.8
#6	30	28.6
#7	31	27.8
#8	32	26.6
#9	33	26.0
#10	34	25.0
#11	35	24.8
#12	36	24.6
#13	37	24.4
#14	38	24.7
#15	39	24.6
#16	40	24.7
#17	41	25.1
#18	42	25.3
#19	43	25.5
#20	44	25.8
#21	45	25.9
#22	46	26.1
#23	47	26.4

1970-'79	aantal uur	leeftijd
#1	25	32.3
#2	26	32.3
#3	27	31.6
#4	28	30.7
#5	29	30.0
#6	30	29.2
#7	31	28.5
#8	32	27.8
#9	33	27.5
#10	34	27.2
#11	35	27.0
#12	36	26.8
#13	37	27.0

1980-'89	aantal uur	leeftijd
#1	25	30.3
#2	26	30.9
#3	27	31.3

man

1930-'39	aantal uur	leeftijd
#1	47	40.9
#2	48	41.0
#3	49	40.7
#4	50	41.1
#5	51	40.9
#6	52	40.9
#7	53	40.8
#8	54	40.6
#9	55	40.1
#10	56	39.7
#11	57	39.6
#12	58	38.9
#13	59	38.6
#14	60	37.6
#15	61	37.3
#16	62	35.9
#17	63	34.7
#18	64	30.9

1940-'49	aantal uur	leeftijd
#1	37	39.7
#2	38	41.0
#3	39	40.7
#4	40	40.7
#5	41	40.3
#6	42	40.3
#7	43	40.7
#8	44	40.9
#9	45	41.0
#10	46	41.2
#11	47	41.1
#12	48	41.1
#13	49	41.2
#14	50	41.2
#15	51	41.1
#16	52	40.8
#17	53	40.3
#18	54	40.1
#19	55	39.5
#20	56	39.0
#21	57	38.5
#22	58	37.8
#23	59	36.7
#24	60	35.8
#25	61	34.3
#26	62	32.0
#27	63	30.2
#28	64	29.4

1950-'59	aantal uur	leeftijd
#1	27	38.5
#2	28	39.2
#3	29	39.8
#4	30	39.4
#5	31	39.7
#6	32	39.8
#7	33	40.0
#8	34	40.1
#9	35	40.2
#10	36	40.3
#11	37	40.5
#12	38	40.6
#13	39	40.5
#14	40	40.6
#15	41	40.8
#16	42	40.7
#17	43	40.5
#18	44	40.5
#19	45	40.3
#20	46	40.6
#21	47	40.4
#22	48	40.2
#23	49	40.3
#24	50	40.2
#25	51	40.1
#26	52	39.8
#27	53	39.4
#28	54	39.4
#29	55	39.3
#30	56	39.0
#31	57	38.6

1960-'69	aantal uur	leeftijd
#1	25	38.1
#2	26	39.3
#3	27	39.5
#4	28	39.8
#5	29	40.1
#6	30	40.3
#7	31	40.5
#8	32	40.6
#9	33	40.6
#10	34	40.8
#11	35	40.6
#12	36	40.6
#13	37	40.6
#14	38	40.7
#15	39	40.6
#16	40	40.6
#17	41	40.5
#18	42	40.5
#19	43	40.4
#20	44	40.4
#21	45	40.2
#22	46	40.2
#23	47	40.4

1970-'79	aantal uur	leeftijd
#1	25	37.0
#2	26	38.3
#3	27	38.9
#4	28	39.6
#5	29	39.8
#6	30	39.8
#7	31	40.0
#8	32	40.0
#9	33	40.1
#10	34	40.2
#11	35	40.2
#12	36	40.1
#13	37	40.3

1980-'89	aantal uur	leeftijd
#1	25	34.8
#2	26	36.4
#3	27	37.4

aDe informatie of iemand onderwijsvolgend is, is pas sinds 2002 beschikbaar. Daarom worden hier alleen de cijfers voor 25-plussers getoond, omdat die doorgaans geen regulier onderwijs meer volgen.

Bron:CBS (EBB’87-’17)

Betaald werk voor vrouwen belangrijk, maar meesten werken liever niet voltijds

De overgrote meerderheid van de vrouwen vindt betaald werk belangrijk. Ze hebben plezier in hun werk en vinden het belangrijk voor hun eigen ontwikkeling. Ook waarderen ze het vanwege de sociale contacten en om zo een bijdrage te kunnen leveren aan de maatschappij. Een op de drie vrouwen hecht ook aan het aanzien dat een betaalde baan geeft en een op de vier wil graag carrière maken. Op al deze punten verschillen vrouwen niet van mannen. Dat is wel zo als het om de plaats van werk in het leven gaat. Vrouwen zijn minder vaak bereid vanwege hun carrière mensen in hun privéleven wat tekort te doen. En 71% heeft een voorkeur voor een deeltijdbaan, om zo tijd over te houden voor andere dingen. Overigens zou ook bijna de helft van de mannen liever niet voltijds willen werken. Bij hen hangt dat niet samen met de zorg voor kinderen, bij vrouwen wel (zie bijlage).