Emancipatiemonitor 2018

Vrouwen vaker bereid om informele hulp te bieden

Twee op de drie vrouwen zijn bereid om familieleden met gezondheidsproblemen te hulp te schieten, of doen dat al. Een minderheid wil/kan dat niet, of alleen als het echt niet anders kan worden geregeld. Vrouwen zijn vaker bereid hulp te geven (of doen dat al) dan mannen. Dat komt niet doordat vrouwen vaker niet of in deeltijd werken; ook van de werkende vrouwen – en zelfs de voltijds werkende vrouwen – geven twee op de drie hulp of zijn daartoe bereid. Bij de (voltijds) werkende mannen doet/wil de helft dat.

Langdurige zorg vaker door vrouwen

In totaal heeft 12,7% van alle 15-64-jarige mannen en vrouwen (excl. onderwijsvolgenden) in 2017 langdurig gezorgd voor een zieke naaste (partner, kind, ouder of overige bekenden). Bij de vrouwen was het aandeel dat langdurig zorg verleende groter dan bij de mannen: 15% versus 11%.

Sommige zorgsituaties komen vaker voor dan andere. Verreweg het vaakst kwam het voor dat een ouder langdurig ziek werd, gevolgd door een overige bekende. Zorgsituaties waarbij de partner of een kind langdurig ziek waren, kwamen minder vaak voor. Bij de meest voorkomende typen langdurige zorgsituaties (een zieke ouder of zieke overige bekende) verleenden vrouwen vaker zorg dan mannen. Bij de zeldzamere zorgsituaties – de situaties waarbij het de partner of het kind betreft – is het verschil tussen vrouwen en mannen kleiner. Over het algemeen verlenen werkenden minder vaak zorg dan mensen zonder werk.

Kortdurend zorgverlof veelgebruikte verlofvorm voor langdurende zorg

In 2017 hebben 379.000 vrouwelijke werknemers zorg verleend aan een langdurig zieke naaste. Van hen heeft in totaal 15% gebruikgemaakt van enige vorm van verlof. Van de 309.000 mannelijke werknemers die zorg verleenden in een langdurige zorgsituatie, nam 20% hiervoor enige vorm van verlof op. Vergeleken met andere verlofvormen maakten werknemers vaak gebruik van kortdurend zorgverlof. Ook ADV- of vakantiedagen werden regelmatig opgenomen; door mannen vaker dan door vrouwen. Langdurend zorgverlof werd nauwelijks aangesproken. Ten slotte maakten mannen en vrouwen betrekkelijk vaak gebruik van andere verlofsoorten, zoals calamiteitenverlof of bijzonder of onbetaald verlof.

Onder voltijders nemen langdurend zorgende mannen vaker verlof op dan vrouwen. Bij deeltijders is het andersom: in deeltijd werkende mannen die zorg verlenen, nemen hiervoor minder vaak verlof op dan in deeltijd werkende vrouwen (zie Alejandro Perez 2017).

Vooral mannen gebruiken vakantieverlof voor zorg

Ook kunnen zich situaties voordoen waarin er kortdurend zorg nodig is voor een zieke naaste, zoals een kind dat griep krijgt of een ouder die naar de huisarts moet worden gebracht. In 2017 hebben 250.000 vrouwelijke werknemers in zo’n kortdurende zorgsituatie zorg verleend. Van hen heeft een groter aandeel verlof opgenomen om te zorgen dan bij langdurige zorgsituaties (26% tegenover 15%). Mannen nemen iets vaker verlof op dan vrouwen, waarschijnlijk omdat ze vaker voltijds werken. Van de 215.000 mannen die zorg verleenden aan een kortdurend zieke naaste heeft 34% gebruikgemaakt van verlof om te kunnen zorgen, bij vrouwen was dat 26%. Vrouwen maakten in deze situatie relatief vaak gebruik van kortdurend zorgverlof, mannen namen hiervoor juist het vaakst ADV‑ of vakantiedagen op.