Media:Tijd in kaart

Papier, vast of mobiel?

Media:Tijd laat zien dat in 2015 de klassieke vaste apparaten  voor mediagebruik nog steeds favoriet zijn. Twee derde van de totale mediatijd komt voor rekening van deze vaste apparatuur. Ongeveer een kwart van de totale mediatijd verloopt via mobiele apparaten.  Omdat lezen een bescheiden deel van de mediatijd inneemt, is het geen verrassing dat papier als mediadrager ook maar een beperkte tijd beslaat. In 2013 waren deze verhoudingen nagenoeg hetzelfde. Het aandeel Nederlanders dat op een dag papier gebruikt daalde wel tussen 2013 en 2015, evenals de tijd die Nederlanders met papier doorbrengen. Het aandeel Nederlanders dat op een dag vaste apparaten voor media gebruikt daalde licht. Tegelijkertijd steeg het aandeel deelnemers aan mediagebruik via mobiele apparaten.

Mediatijd via papier en vaste, mobiele en overige apparaten

	2013			2015
	aandeel deelnemers	tijd bevolking	tijd deelnemers	aandeel deelnemers	tijd bevolking	tijd deelnemers
totaal media		08:40			08:33
papier	44%*	00:36*	01:22	39%*	00:30*	01:19
vaste apparaten	93%*	05:54	06:19	91%*	05:43	06:18
mobiele apparaten	64%*	02:05	03:16	68%*	02:15	03:20
overige apparaten	2%	00:03	02:47	2%	00:04	03:09

↑ / ↓= stijging/daling ten opzichte van 2013 significant (p < .05).

Bron:NLO/NOM/SCP/SKO (Media:Tijd TBO ’13) en NLO/NOM/SKO/BRO/SCP (Media:Tijd TBO ’15)

Jongeren en hoogopgeleiden lopen voor in de omarming van nieuwe media

Volgens de diffusietheorie van Rogers (2003) verspreiden innovaties zich niet gelijkmatig over de bevolking (zie kaart 'Bezit van media-apparaten'). Er zijn voorlopers (vaak jongeren en hoogopgeleiden) en groepen die nieuwe technologieën later omarmen. Het Media:Tijd-onderzoek laat zien dat jongeren en hoogopgeleiden inderdaad voorlopen in het gebruik van nieuwere mobiele apparaten. En dat deze apparaten dan de plaats innemen van papier en vaste apparatuur.

Gebruik van papier en vaste, mobiele en overige apparaten

	papier		vaste apparaten		mobiele apparaten		overige apparaten
	aandeel deelnemers	tijd bevolking	aandeel deelnemers	tijd bevolking	aandeel deelnemers	tijd bevolking	aandeel deelnemers	tijd bevolking
totaal
totaal	39%*	00:30*	91%*	05:43	68%*	02:15	2%	00:04
geslacht
man	35%*	00:28*	91%*	06:05	66%	02:22	2%	00:05
vrouw	42%	00:33	91%*	05:22	69%*	02:07	2%	00:03
leeftijd
13-19 jaar	15%	00:08*	74%*	03:02*	85%*	04:30	2%	00:02
20-34 jaar	18%*	00:11	87%*	05:16	79%	02:44	2%	00:07
35-49 jaar	32%*	00:18	92%	05:48	75%*	02:14*	2%	00:03
50-64 jaar	47%*	00:36*	95%	06:18	63%*	01:57	3%	00:05
≥ 65 jaar	72%	01:12	97%	06:48	42%	00:54	2%	00:01
opleiding
laag	44%	00:35	93%*	06:25	52%	01:37	2%	00:03
midden	35%*	00:27	91%*	05:47	68%*	02:15	2%	00:03
hoog	41%*	00:32*	89%*	05:05	76%*	02:38*	2%	00:05

↑ / ↓= stijging/daling ten opzichte van 2013 significant (p < .05).

*= verschil naar achtergrondkenmerk in 2015 significant (p < .05).

Bron:NLO/NOM/SCP/SKO (Media:Tijd TBO ’13) en NLO/NOM/SKO/BRO/SCP (Media:Tijd TBO ’15)

Vooral de tieners springen eruit als het gaat om het gebruik van mobiele apparaten voor media. Van hun totale mediatijd op een dag (7 uur en 42 minuten) verloopt meer dan de helft (4 uur en 30 minuten) via mobiele technologie. Iets meer dan 3 uur maken ze gebruik van vaste apparatuur voor media en nog maar 8 minuten van de mediatijd verloopt via papier. De 13-19-jarigen worden op afstand gevolgd door 20-34-jarigen en 35-49-jarigen. De groep 65-plussers loopt duidelijk achter in de omarming van mobiele technologie. Van de bijna 9 uur die zij op een dag aan media besteden, brengen zij nog geen uur door met mobiele mediadragers. Het grootste deel van de tijd gebruiken ze vaste mediadragers (6 uur en 48 minuten) en papier (1 uur en 12 minuten).

Hoogopgeleiden lopen voor op laagopgeleiden in het gebruik van mobiele apparaten. Het verschil is echter minder prominent dan de voorsprong van jongeren op ouderen. Bij alle opleidingsgroepen speelt het gros van de mediatijd zich nog wel op vaste apparaten af.

Ouderen gebruiken vooral traditionele mediadragers

Vóór de komst van nieuwe (mobiele) mediatechnologie waren er veel minder manieren om toegang tot media te krijgen. Kijken ging via een televisietoestel, luisteren via een radiotoestel of een apparaat voor het beluisteren van eigen muziek (van grammofoonplaten via cassettebandjes naar cd’s en tegenwoordig spelers voor digitale muziekbestanden), lezen ging van papier en communiceren via de vaste telefoon of (brief)papier. Computers, tablets, smartphones en e-readers hebben het aantal mogelijkheden flink uitgebreid.

De Media:Tijd-gegevens geven inzicht in de manier waarop Nederlanders kijken 'Kijken in beeld', luisteren 'Tijd voor luisteren', lezen 'Wie leest wat en hoe?' en communiceren 'Communicatie via (sociale) media'.

Van de totale tijd besteed aan deze media-activiteiten verloopt in 2015 nog het grootste deel via (al dan niet moderne uitvoeringen van) traditionele dragers. Zo speelt ruim 90% van de totale kijktijd van Nederlanders zich af op het televisietoestel (2 uur en 47 minuten van de 3 uur en 4 minuten). Driekwart van de luistertijd verloopt via een radiotoestel of mediaspeler. Lezen doen Nederlanders nog 80% van de tijd van papier (30 van de 37 minuten). Alleen bij communiceren doet zich een ander beeld voor: slechts 4 minuten van de totale communicatietijd van 1 uur en 6 minuten komt nog voor rekening van de vaste telefoon. Computer, tablet en mobiele telefoon of smartphone hebben dan ook een scala aan nieuwe communicatiemogelijkheden geïntroduceerd. Denk aan het uitwisselen van tekstberichten en sociale media.

Tijd aan kijken, luisteren, lezen en communiceren via verschillende media-apparaten

	televisietoestel|radiotoestel (vast, auto, draagbaar) of mediaspeler|papier|vaste telefoon	computer, tablet, mobiele telefoon/smartphone|computer, tablet, mobiele telefoon/smartphone|computer, tablet, mobiele telefoon/smartphone, e-reader|computer, tablet, mobiele telefoon/smartphone	overige apparaten|overige apparaten|overige apparaten|overige apparaten
kijken
totaal	02:47	00:14	00:02
13-19 jaar	01:34	00:37	00:03
20-34 jaar	02:14	00:23	00:05
35-49 jaar	02:38	00:11	00:01
50-64 jaar	03:08	00:07	00:02
≥ 65 jaar	03:49	00:03	00:01
luisteren
totaal	02:02	00:25	00:14
13-19 jaar	00:37	00:53	00:05
20-34 jaar	01:51	00:39	00:21
35-49 jaar	02:13	00:27	00:12
50-64 jaar	02:15	00:16	00:16
≥ 65 jaar	02:26	00:04	00:12
lezen
totaal	00:30	00:05	00:01
13-19 jaar	00:08	00:01	00:00
20-34 jaar	00:11	00:03	00:01
35-49 jaar	00:18	00:06	00:00
50-64 jaar	00:36	00:07	00:02
≥ 65 jaar	01:12	00:06	00:00
communiceren
totaal	00:04	01:01	00:00
13-19 jaar	00:00	02:11	00:00
20-34 jaar	00:02	01:05	00:00
35-49 jaar	00:04	01:02	00:01
50-64 jaar	00:04	00:57	00:00
≥ 65 jaar	00:07	00:21	00:00

Bron:NLO/NOM/SKO/BRO/SCP (Media:Tijd TBO ’15)

Ouderen maken relatief meer gebruik van de traditionele mediadragers dan jongeren. Luisteren doen 13-19-jarigen zelfs voor het merendeel van de tijd via computer, tablet, mobiele telefoon of smartphone. Lezen doen tieners maar in beperkte mate, maar ze doen het wel grotendeels van papier. Nederlanders tussen de 20 en 49 jaar besteden relatief de meeste tijd aan het lezen van schermen.