Trends in Media:Tijd

Communiceren

Auteurs: Joep Schaper, Annemarie Wennekers en Jos de Haan

De mogelijkheden voor sociaal contact via media (gemedieerde communicatie) zijn enorm toegenomen met de komst van mobiele media-apparaten en sociale media. Ook gaan de ontwikkelingen op dit gebied heel snel. Sociale media die aan het begin van de jaren 2000 nog populair waren, zoals MSN, MySpace en Hyves, bestaan niet meer of spelen geen rol van betekenis meer. Facebook, Instagram en LinkedIn zijn nu de populairste sociale media en ook de berichtendienst WhatsApp geniet grote populariteit.. Dit is inmiddels een vrij stabiel gegeven. Sociale media zoals Pinterest, Twitter, Snapchat en Telegram weten de grote massa (nog) niet te bereiken, hoewel ze onder bepaalde groepen (vooral jongeren) wel erg populair zijn (Van der Veel et al. 2019).

Zowel de totale tijd die Nederlanders aan communiceren besteden als de specifieke tijd die naar sociale media gaat, is tussen 2013 en 2018 redelijk gelijk gebleven. De kleine verschillen die in de figuur hierna zijn af te lezen, zijn statistisch niet significant. De enige grote daler is e-mail. De tijd die Nederlanders gemiddeld op een doorsnee dag aan e-mail besteden, is van 17 minuten afgenomen tot 12 minuten.

Tussen mannen en vrouwen bestaan nauwelijks verschillen in hoeveel ze communiceren via media en welke middelen ze daarvoor gebruiken. Mannen lijken iets meer te e-mailen en vrouwen lijken meer tijd te besteden aan sociale media, maar deze verschillen zijn niet statistisch significant.

Uitgesplitst naar leeftijdsgroepen vallen wel enkele grote verschillen op. In totaal besteden tieners 1 uur en 51 minuten aan communiceren en 20-34-jarigen 1,5 uur. Voor 35-49-jarigen en 50-64-jarigen is dit slechts 1 uur, en 65-plussers besteden maar 0,5 uur aan communiceren op een dag. Deze grote verschillen komen vooral door het gebruik van sociale media, waaraan 13-19-jarigen gemiddeld bijna 1 uur op een dag besteden en 20-34-jarigen ruim 0,5 uur. Berichten sturen (sms, WhatsApp, andere chatdiensten) is vooral populair onder 20-34-jarigen. Het berichten sturen is juist onder de 20-34-jarigen en de 35-49-jarigen het sterkst toegenomen in vergelijking sinds 2013. E-mail wordt wel redelijk veel gebruikt door de oudere leeftijdsgroepen en de tijd die Nederlanders aan bellen besteden, is ook ongeveer gelijk verdeeld over de verschillende leeftijdscategorieën.

Hogeropgeleiden besteden aanzienlijk meer tijd aan communiceren via media dan lageropgeleiden: 1 uur en 12 minuten versus 38 minuten. Voor de middelbaar opgeleiden ligt de totale communicatietijd iets lager: 1 uur en 7 minuten. Deze verschillen zijn vooral terug te zien in het bellen, berichten sturen en e-mailen. Deze drie activiteiten doen hogeropgeleiden langer dan lageropgeleiden. Deze verschillen zijn in de afgelopen jaren niet groter of kleiner geworden.

De figuur hierna geeft een specifieker overzicht van de sociale media waar Nederlanders gebruik van maken. Omdat het gebruik van sociale media vaak bestaat uit korte momenten die moeilijk in de dagboekepisoden van 10 minuten bij te houden zijn, hebben we de respondenten gevraagd aan te geven hoe vaak ze de verschillende sociale media gemiddeld op een dag gebruiken. Berichten sturen via sms of WhatsApp is de grootste categorie; hier wordt door mensen in totaal de meeste tijd aan besteed. Meer dan een kwart van de respondenten geeft aan 11 keer of vaker per dag berichten te versturen. Toch is er ook 22% die niet dagelijks berichten stuurt. E-mail is wat dat betreft wijder verspreid. Slechts 16% geeft aan geen e-mail te gebruiken. Daarna volgen bellen en Facebook als meest populaire communicatieve/sociale media. Meer dan de helft van de Nederlanders gebruikt dagelijks Facebook. Instagram volgt op afstand. Iets minder dan een kwart van de respondenten opent dagelijks Instagram. Twitter, LinkedIn en andere sociale media worden maar door een klein aandeel mensen elke dag gebruikt.