Syrische statushouders op weg in NederlandDe ontwikkeling van hun positie en leefsituatie

Beschrijven

Wanneer we veranderingen beschrijven op basis van de survey uit 2017 en 2019 gaat het om de gewogen veranderingen van de groep op een kenmerk tussen 2017 en 2019. Onze beschrijvingen hebben betrekking op een gebalanceerd panel, dat wil zeggen: alleen op personen die aan beide waves hebben meegedaan. Het betreft 2544 personen die zowel in 2017 als in 2019 hebben meegedaan. Omdat we gebruikmaken van een gebalanceerd panel, wijken de percentages en gemiddelden voor 2017 enigszins af van de gerapporteerde cijfers in de beschrijvende rapportage Syriërs in Nederland, waarin we rapporteerden over alle respondenten die in 2017 meededen. De conclusies en inzichten over de situatie van Syrische statushouders in 2017 blijven overigens onveranderd.

Na de beschrijving van totalen maken we in de gewogen beschrijvingen onderscheid naar vijf achtergrondkenmerken: geslacht (man, vrouw), leeftijd (de leeftijd van respondent in categorieën: 15‍-‍24 jaar, 25‍-‍34 jaar, 35‍-‍44 jaar, ≥ 45 jaar) , aankomstjaar (het jaar van aankomst van de respondent, ≤ 2014, 2015, 2016), hoogst gevolgde opleiding (hoogst bekende gevolgde opleiding in Syrië of ander buitenland: maximaal basisonderwijs, lager middelbaar onderwijs, hoger middelbaar en beroepsonderwijs, hoger onderwijs) en type vergunning (asielaanvrager, nareiziger).

Toetsen

We hebben getoetst in hoeverre de ontwikkeling in 2019 significant afwijkt ten opzichte van 2017, zowel voor het totaal als voor de vijf achtergrondkenmerken. Dit hebben we allereerst gedaan door op het gebalanceerde panel een ongewogen panelanalyse uit te voeren voor het kenmerk naar jaar. Daarna hebben we in aparte modellen getoetst of een verandering over tijd verschilt naar achtergrondkenmerken.

Bij het kijken naar de verandering in gemiddelde scores over de tijd hebben we een random intercept panel regressiemodel gehanteerd. Voor verschuiving in percentages hanteerden we een random intercept panel logistisch regressiemodel. Bij het panel logistisch regressiemodel toetsten we eerst of de relatieve toe- of afname in kans over tijd voor alle groepen gelijk was. Hiermee bekeken we dus of de relatieve kansenverhoudingen over tijd gelijk zijn gebleven. Als uit de toets bleek dat dit niet het geval was, dan toetsten we specifiek welke subgroepen (bijvoorbeeld verschillende leeftijdsgroepen) de absolute toe- of afname in kans (dus procentpuntverschillen) hebben doorgemaakt.

Onze analyse van verandering in percentages over de tijd is dus een combinatie van een toets van (veranderingen over tijd in) onderlinge kansverhoudingen en veranderingen over tijd in absolute kansen. Naar de absolute verschillen in procentpunten kans kijken we met name om aan te geven tussen welke subgroepen we op een bepaald kenmerk verschillen in toe- of afname in kansen zien.

Verschillen hebben we tweezijdig getoetst ten opzichte van een nulhypothese dat er geen verschil in (ontwikkeling van) kansen/gemiddelde scores bestaat. Bij het toetsen van verschillen hanteerden we een significantieniveau van 5% (de nulhypothese dat er geen verschil bestaat werd verworpen bij p < 0,05). Als er op de kaarten over een verschil wordt gesproken, betekent dit dat de kans op een dergelijk resultaat of een extremer resultaat terwijl de nulhypothese klopt kleiner is dan 5%.

In dit onderzoek gaat het om de afzonderlijke toetsing van de achtergrondkenmerken (bivariate analyse), maar het is goed mogelijk dat verschillen in samenstelling tussen deze groepen een rol spelen bij deze verschillen. Om hier een beeld van te krijgen zijn multivariate analyses nodig, die in de geplande vervolgstudie centraal komen te staan.

Beschrijving steekproef

Uit de survey blijkt dat het merendeel van de Syrische statushouders man en overwegend jong is: in totaal is twee derde man, de helft is jonger dan 35 jaar. De grootste groep (twee derde) kwam in 2015 naar Nederland. Een vijfde heeft buiten Nederland ten hoogste basisonderwijs gevolgd, eveneens een vijfde heeft lager middelbaar onderwijs als hoogst gevolgde opleiding (onderbouw van voortgezet onderwijs). Drie op de tien Syriërs hebben hoger middelbaar en beroepsonderwijs als hoogst gevolgde opleiding buiten Nederland, eenzelfde aandeel heeft hoger onderwijs gevolgd. Een kwart in onze survey is hier als gezinshereniger of nareiziger heen gekomen.

Bij personen die in 2015 of eerder naar Nederland zijn gekomen zijn mannen duidelijk oververtegenwoordigd. Onder degenen die in 2016 naar Nederland zijn gekomen zijn de vrouwen in de meerderheid. Nareizigers vormen de overgrote meerderheid van de personen die in 2016 kwamen (tabel 2). Onder vrouwelijke statushouders is de meerderheid een nareiziger (tabel 3).