3 / 12
Terugkerende thema’s binnen de knelpunten
De informatie uit het onderzoek (interviews en literatuur, zie kaart Methodologische verantwoording) toont meerdere knelpunten op het gebied van passende zorg en ondersteuning voor zelfstandig wonende ouderen. Er komen 6 thema’s naar voren en 3 niveaus waarop de knelpunten spelen. Deze niveaus vertonen gelijkenis met de verschillende logica’s die Van Cadsand en Renes (2017) onderscheiden: de logica van het systeem/stelsel, de logica van de organisatie en de logica van de uitvoering. Onderstaande figuur geeft de thema’s die in deze publicatie worden besproken schematisch weer.
Schotten in de zorg en ondersteuning
De zorg en ondersteuning is opgedeeld in verschillende werkterreinen. De scheidslijnen of schotten die voor deze opdelingen zorgen, worden vaak ervaren als een belemmering voor passende zorg en ondersteuning. Het gaat om schotten in de wet- en regelgeving, maar ook om schotten in de financiering, schotten op basis van de problematiek van de oudere (de grondslag voor zorg) en schotten in de uitvoering. (Lees meer over de ervaren knelpunten in Schotten in de zorg en ondersteuning).
De systeemwereld sluit niet aan bij de leefwereld
De systeemwereld met wetten, regels, procedures en afspraken wringt vaak met de dagelijkse realiteit waarin ouderen en hun naasten leven. De manier waarop het systeem is ingericht en functioneert, blijkt in de praktijk soms ook – op velerlei manieren – een belemmering te vormen voor passende zorg en ondersteuning. (Lees meer over de ervaren knelpunten in De systeemwereld sluit niet aan bij de leefwereld).
Tekorten
Tekorten in de middelen die nodig zijn om zorg te kunnen bieden aan ouderen worden genoemd als belangrijke bron van problemen bij het bieden van voldoende of passende zorg. Het gaat daarbij niet alleen om krapte in financiering en daaruit voortvloeiende problemen met de capaciteit en passendheid van het aanbod en het gebrek aan tijd van zorgpersoneel, maar ook spelen krapte op de arbeidsmarkt voor zorgpersoneel en onvoldoende woningaanbod voor ouderen een rol. (Lees meer over de ervaren knelpunten in Tekorten).
Samenspel tussen organisaties
Bij de uitvoering van de zorg en ondersteuning voor ouderen zijn vele instanties, organisaties en beroepsgroepen betrokken. Het samenspel tussen deze organisaties en de onderlinge verhoudingen zijn van invloed op de zorg en ondersteuning die een oudere uiteindelijk ontvangt. Dat samenspel verloopt lang niet altijd vlekkeloos. (Lees meer over de ervaren knelpunten in Samenspel tussen organisaties).
Handelingen in de uitvoering
Bij de uitvoering van de zorg en ondersteuning voor ouderen zijn veel organisaties en professionals betrokken. De handelingen van al deze organisaties en mensen tezamen leiden tot de zorg en ondersteuning die een oudere in de praktijk krijgt. Een aantal aspecten in de uitvoering kan belemmerend werken voor passende zorg en ondersteuning. (Lees meer over de ervaren knelpunten in Handelingen in de uitvoering).
Houding en handelen van ouderen en naasten
Ook het gedrag en handelen van ouderen en hun naasten is van invloed op de zorg en ondersteuning die zij wel of niet krijgen. Mensen handelen niet volgens het ideaal dat de overheid graag zou zien. Hun gedrag is niet puur rationeel; emoties, verwachtingen, normen en opvattingen spelen allemaal ook een belangrijke rol. Bovendien hebben zij lang niet altijd alle informatie en bronnen tot hun beschikking om de keuze te maken die voor hen het meest optimaal is. (Lees meer over de ervaren knelpunten in Houding en handelen van ouderen en naasten).
Knelpunten zijn verweven, oplossingen daardoor ook
De oorzaken van niet-passend zorggebruik bij thuiswonende ouderen zijn onderling met elkaar verweven. Deeloplossingen zijn daardoor veelal onvoldoende. Kant-en-klare oplossingen zijn dan ook niet aan te wijzen. Wel is een aantal lessen te trekken waar ook bij wijzigingen in beleid bij kan worden stilgestaan. (Lees meer over de lessen in Lessen).
Literatuur
Cadsand, R. van en I. Renes (2017). Gespreksdocument Grensvlakken Ouderenzorg. Juni 2017. Leiden: Zilveren Kruis. Geraadpleegd 19 februari 2021 via www.zilverenkruis.nl.
Deze kaart citeren
Plaisier, I. en M. den Draak (2021). Terugkerende thema’s binnen de knelpunten. In: Passende zorg voor ouderen thuis: knelpunten in kaart. Geraadpleegd op [datum vandaag] via https://digitaal.scp.nl/passende-zorg-voor-ouderen-thuis/terugkerende-themas-binnen-de-knelpunten.