Emancipatiemonitor 2020

Vrouwen in Nederland vaak aan het werk en doorgaans in een parttimebaan

Vrouwen in Nederland scoren met hun relatief hoge arbeidsdeelname in 2019 de zevende plek op de EU-ranglijst. Daarmee staan ze even hoog op de ranglijst als twee jaar eerder (zie Emancipatiemonitor 2018). Al jarenlang is Zweden de lidstaat met de hoogste arbeidsdeelname van vrouwen. Bij de mannen is Tsjechië koploper, gevolgd door Malta. Daarna komen de Nederlandse mannen, die vergeleken met 2017 twee plaatsen stegen op de ranglijst. Met hun sterker gegroeide arbeidsdeelname dan die van mannen in Zweden en het Verenigd Koninkrijk streefden zij deze landen voorbij.

Gemiddeld hebben ruim drie op de tien werkende vrouwen en een op de tien werkende mannen in de EU een deeltijdbaan. Vrouwen en mannen in Nederland zijn kampioen deeltijdwerken. Bijna een kwart van de mannen en bijna driekwart van de vrouwen van 20 tot 65 jaar werkt in deeltijd (zie ook Kaart 5). In alle andere lidstaten heeft juist de meerderheid van de werkende vrouwen een voltijdbaan. In Oostenrijk en Duitsland, waar de arbeidsdeelname van vrouwen ook relatief hoog is, werkt net iets minder dan de helft in deeltijd. Onder Bulgaarse vrouwen (en mannen) komt een deeltijdbaan het minst voor.

Loonverschil tussen werkende mannen en vrouwen in Nederland relatief groot

Het bruto-uurloon van mannen is in alle lidstaten hoger dan van vrouwen. In Estland is het verschil tussen werkende mannen en vrouwen met bijna 23% het grootst, gevolgd door Duitsland (bijna 21%). Nederland neemt met een loonverschil van bijna 15% de tiende plaats in . Roemenië heeft van alle lidstaten het kleinste loonverschil (3%). Ook in Luxemburg, Italië en België zijn de loonverschillen tussen mannen en vrouwen verhoudingsgewijs klein.

Relatief weinig vrouwelijke managers in Nederland

Het aandeel vrouwelijke managers in Nederland (30%) is een van de laagste van de EU. Alleen in Cyprus, Kroatië, Italië en Tsjechië is dat nog lager. Het EU-gemiddelde bedraagt 37%. Letland steekt er bovenuit met een meerderheid van 55% vrouwen als managers. Ook enkele andere Oost-Europese landen (Bulgarije, Polen, Slovenië) kennen relatief veel vrouwelijke managers (46%-49%) (Eurostat 2020d). De vertegenwoordiging van vrouwen onder managers is van belang, omdat zij de kweekvijver vormen van toekomstige topbestuurders.

Relatief veel vrouwelijke ministers in Nederland

De vertegenwoordiging van vrouwen in de regeringen van de Europese lidstaten varieert enorm. In enkele landen vormen vrouwen de meerderheid van de ministers, zoals Finland, Frankrijk, Oostenrijk en Zweden. In Spanje (48%), Nederland en Duitsland (beide 44%) bestaat iets minder dan de helft van de regering uit vrouwen. Nederland scoort daarmee ruim boven het Europees gemiddelde (31%). Aan de andere kant van het spectrum vinden we Malta, Litouwen en Griekenland, waar vrouwen nog geen 10% van de ministers uitmaken.

Vrouwen doen vaker zorgtaken dan mannen, verschil in Nederland is relatief klein

In alle EU-landen doen vrouwen meer in het huishouden dan mannen: gemiddeld besteden vrouwen 17 uur per week aan het huishouden en mannen 10 uur per week. Er zijn grote verschillen tussen de lidstaten in hoeveelheid huishoudelijk werk dat vrouwen en mannen doen, en ook in de verschillen tussen vrouwen en mannen in dit opzicht. In Malta en Cyprus zijn de verschillen het grootst (22 uur per week door vrouwen tegenover 11 uur per week door mannen), en verrichten vrouwen ook het meeste huishoudelijk werk van de EU-landen. In Zweden is het man-vrouwverschil in tijdsbesteding aan huishoudelijk werk het kleinst (11 uur tegenover 9 uur), gevolgd door Denemarken en Estland (3 uur). In Nederland is dat verschil iets groter (14 uur door vrouwen tegenover 9 uur door mannen) (EIGE 2020c).

Ook aan zorg voor kinderen besteden vrouwen in alle EU-lidstaten vaker tijd dan mannen. Maar het verschil tussen vrouwen en mannen is minder groot dan bij het huishoudelijke werk. In Nederland is dat verschil betrekkelijk klein (43% van de vrouwen spendeert hier dagelijks minstens 1 uur aan tegenover 32% van de mannen). Zweden valt op met vrijwel geen man-vrouwverschil (1 procentpunt). De sekseverschillen in kinderzorg zijn het grootst in Griekenland en Cyprus, bijna 30 procentpunten (EIGE 2018).

In meeste EU-landen voldoen jonge vrouwen aan de EU-2020 onderwijsdoelstelling

In alle lidstaten zijn vrouwen van 30 tot 35 jaar vaker hoogopgeleid dan mannen in die leeftijd. Gemiddeld was 47% van de vrouwelijke EU-inwoners van 30 tot 35 jaar in 2019 hoogopgeleid, van de mannelijke 37%. Voor Nederland liggen die aandelen substantieel hoger: bijna 55% van de jonge vrouwen en 48% van de jonge mannen is hoogopgeleid. Nederlandse vrouwen voldoen al tien jaar aan de Europa 2020-doelstelling (EC 2015) van minstens 40% hoogopgeleiden onder 30- tot 35-jarigen. Nederlandse mannen voldoen hier al zes jaar aan (Eurostat 2020e). Litouwen had met 70% de meeste hoogopgeleide jonge vrouwen in 2019, Roemenië de minste (30%).

Bètastudie weinig in trek bij vrouwen in Nederland

Bètastudies kunnen in Nederland traditioneel rekenen op een minderheid aan vrouwen, al is hun deelname stijgende (zie ook Kaart 4). Europees gezien is de deelname van Nederlandse vrouwen aan hoger onderwijs (bachelor of master) in bètastudies met 26% in 2018 laag (Eurostat 2020f). In België en Finland (beide 23%) en in Hongarije (25%) volgen nog minder vrouwen een bètastudie. In het Verenigd Koninkrijk volgen vrouwen met 40% het vaakst een bètastudie. In alle EU-landen zijn vrouwen oververtegenwoordigd in opleidingen in de zorg en welzijn, met als koploper Estland (85%). Nederland neemt met een aandeel van 75% de 11e plek in.