Arbeidsmarkt in kaartWerkgevers - editie 3

13 / 15

Welke knelpunten ervaren en verwachten werkgevers in het personeelsbeleid?

Auteurs: Lisette Swart en Sanne van der Laan

De helft van de organisaties ervaart knelpunten in het aantrekken van nieuw personeel. De druk op de zorg was in 2020 vanwege de coronacrisis erg hoog en organisaties in de zorg ervaren meer knelpunten dan werkgevers in andere sectoren. Sommige sectoren, zoals de sector handel, horeca en reparatie en de overige dienstverleningssector (waar zowel een groot deel van de cultuursector als kappers onder vallen), werden hard getroffen door de coronacrisis (zie Welke invloed had de 1e fase van de coronapandemie op de omzet en het personeelsbestand?). Zij hadden wel recht op NOW-steun die hen moest helpen bij het in dienst houden van hun werknemers. Werkgevers in deze sectoren ervaarden echter ongeveer even vaak knelpunten als werkgevers in andere sectoren.

De economische conjunctuur speelt over het algemeen een grote rol in de knelpunten in het personeelsbeleid. Zo ervaren organisaties eerder problemen in het aantrekken van nieuw personeel als het economisch goed gaat. In een recessie hebben organisaties juist te maken met knelpunten in het afstoten van overtollig personeel.

Aantrekken van nieuw personeel het meest genoemde knelpunt

Net als 2 jaar eerder was het knelpunt waar de meeste werkgevers in 2020 tegenaan liepen het aantrekken van nieuw personeel. De helft van de werkgevers heeft matige (25%) of zelfs grote uitdagingen (ook 25%) bij het aannemen van nieuw personeel. Dit speelt het meest bij werkgevers in de bouw, het onderwijs, de zorg en de industrie en landbouw. In de transportsector en de sector handel, horeca en reparatie ervaart twee derde van de werkgevers juist geen knelpunten bij het aannemen van nieuwe werknemers. Het beheersen van de werkdruk en de hoge loonkosten worden beide door ongeveer 4 op de 10 organisaties als uitdagingen van het personeelsbeleid gezien. Over de hele linie ervaren grotere organisaties vaker (matige) knelpunten rondom het personeelsbeleid dan kleinere organisaties.

Figuur 1Ervaren knelpunten in het personeelsbeleid in 2020

totaal
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 24 25 51
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 4 21 75
het afstoten van overtollig personeel 2 11 87
het vasthouden van personeel 6 16 78
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 3 9 88
ontoereikende kwalificaties van personeel 5 18 77
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 5 19 76
lage productiviteit van het personeel 3 14 84
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 11 30 59
hoge loonkosten 11 29 60
ziekteverzuim of WIA-instroom 12 22 67
industrie en landbouw
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 32 24 44
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 4 21 75
afstoten van overtollig personeel 5 13 83
vasthouden van personeel 2 17 82
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 2 11 88
ontoereikende kwalificaties van personeel 10 23 67
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 5 19 76
lage productiviteit van het personeel 5 12 84
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 8 29 63
hoge loonkosten 13 36 52
ziekteverzuim of WIA-instroom 19 20 61
bouwnijverheid
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 35 28 37
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 3 22 76
afstoten van overtollig personeel 0 8 92
vasthouden van personeel 2 10 88
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 3 11 86
ontoereikende kwalificaties van personeel 3 25 72
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 2 17 81
lage productiviteit van het personeel 4 9 87
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 9 41 50
hoge loonkosten 12 30 59
ziekteverzuim of WIA-instroom 8 19 73
handel, horeca, reparatie
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 17 20 62
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 2 19 79
afstoten van overtollig personeel 2 14 84
vasthouden van personeel 7 16 77
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 2 8 91
ontoereikende kwalificaties van personeel 4 15 80
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 4 16 80
lage productiviteit van het personeel 3 15 83
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 6 25 70
hoge loonkosten 9 28 63
ziekteverzuim of WIA-instroom 6 20 74
transport
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 15 17 68
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 3 15 83
afstoten van overtollig personeel 5 8 87
vasthouden van personeel 6 10 84
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 2 5 93
ontoereikende kwalificaties van personeel 3 14 82
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 4 20 76
lage productiviteit van het personeel 6 17 77
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 6 24 70
hoge loonkosten 17 28 56
ziekteverzuim of WIA-instroom 9 19 71
zakelijke dienstverlening
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 23 31 47
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 4 18 79
afstoten van overtollig personeel 3 11 87
vasthouden van personeel 6 19 75
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 2 6 92
ontoereikende kwalificaties van personeel 5 19 77
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 3 21 76
lage productiviteit van het personeel 2 15 83
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 8 32 60
hoge loonkosten 8 33 60
ziekteverzuim of WIA-instroom 8 22 70
zorg en welzijn
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 33 27 41
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 9 32 59
afstoten van overtollig personeel 1 5 94
vasthouden van personeel 6 19 75
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 5 11 85
ontoereikende kwalificaties van personeel 6 14 81
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 9 22 69
lage productiviteit van het personeel 2 15 82
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 23 36 42
hoge loonkosten 20 30 50
ziekteverzuim of WIA-instroom 24 25 51
overige dienstverlening
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 17 32 51
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 5 16 80
afstoten van overtollig personeel 4 7 90
vasthouden van personeel 10 14 77
kwalificaties personeel
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 2 13 85
ontoereikende kwalificaties van personeel 4 20 76
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 4 23 74
lage productiviteit van het personeel 4 10 86
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 11 26 63
hoge loonkosten 10 34 56
ziekteverzuim of WIA-instroom 13 22 65
overheid
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 11 32 57
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 2 13 85
afstoten van overtollig personeel 0 13 87
vasthouden van personeel 2 25 73
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 7 32 62
ontoereikende kwalificaties van personeel 4 26 70
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 9 27 64
lage productiviteit van het personeel 2 18 81
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 17 42 41
hoge loonkosten 9 19 72
ziekteverzuim of WIA-instroom 7 33 60
onderwijs
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 36 24 40
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 10 20 70
afstoten van overtollig personeel 2 9 88
vasthouden van personeel 7 17 75
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 4 18 78
ontoereikende kwalificaties van personeel 10 19 72
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 9 21 70
lage productiviteit van het personeel 2 6 91
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 27 32 41
hoge loonkosten 9 12 79
ziekteverzuim of WIA-instroom 20 25 55
kleine organisaties
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 25 22 54
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 3 19 77
afstoten van overtollig personeel 2 10 88
vasthouden van personeel 5 15 80
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 2 7 91
ontoereikende kwalificaties van personeel 5 15 80
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 4 18 78
lage productiviteit van het personeel 3 14 83
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 10 25 65
hoge loonkosten 10 29 61
ziekteverzuim of WIA-instroom 7 19 74
middelgrote organisaties
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 24 32 44
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 6 23 71
afstoten van overtollig personeel 3 10 87
vasthouden van personeel 7 17 76
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 4 13 83
ontoereikende kwalificaties van personeel 6 25 70
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 6 21 72
lage productiviteit van het personeel 4 11 85
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 12 40 48
hoge loonkosten 13 31 56
ziekteverzuim of WIA-instroom 22 26 52
grote organisaties
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 23 40 38
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 8 22 70
afstoten van overtollig personeel 4 16 80
vasthouden van personeel 11 29 59
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 5 25 70
ontoereikende kwalificaties van personeel 5 32 64
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 7 29 65
lage productiviteit van het personeel 2 16 82
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 21 43 35
hoge loonkosten 12 32 56
ziekteverzuim of WIA-instroom 22 36 42

Noot:Kleine organisaties: < 20 werknemers, middelgrote organisaties: 20-100 werknemers, grote organisaties: > 100 werknemers.

Bron:SCP (AVP’19/’20)

Data:Download bronbestand (spreadsheet)

In de zorg ervaren werkgevers tijdens de coronacrisis meer knelpunten dan in andere sectoren

Vanwege de coronapandemie wordt er extra veel gevraagd van werknemers in de zorg. Dit zien we terug in de knelpunten die werkgevers in deze sector rapporteren in figuur 1. Naast moeilijkheden bij het aantrekken van nieuw personeel, hebben ze relatief vaak te maken met ziekteverzuim of WIA-instroom, onvoldoende beschikbaar personeel als gevolg van verlof of vakantie en problemen rondom de beheersing van de werkdruk. Door de lockdown was er in veel andere sectoren juist minder werk. In de transportsector, de sector handel, horeca en reparatie en de overige dienstverlening (waaronder bijvoorbeeld de kappers en ook een groot deel van de cultuursector vallen) rapporteerde een meerderheid van de organisaties een afname van de omzet (zie Welke invloed had de 1e fase van de coronapandemie op de omzet en het personeelsbestand?). Organisaties die een substantiële daling in de omzet kenden, hadden wel recht op NOW-steun die hen moest helpen bij het in dienst houden van hun werknemers. Figuur 1 laat zien dat werkgevers in deze sectoren ongeveer even vaak knelpunten ervaarden als werkgevers in andere sectoren. Mogelijk is dit (deels) het gevolg van de steunpakketten vanuit de overheid.

Werkgevers verwachten dat knelpunten blijven bestaan in de komende jaren

Een grote meerderheid van de werkgevers verwachtte in 2020 dat de knelpunten in de komende 2 jaar ongeveer gelijk blijven. Grote organisaties, die relatief al het vaakst knelpunten ervaarden, verwachtten vaker dan kleine organisaties dat zij de komende 2 jaar meer problemen zullen ervaren met het aannemen van personeel, het vertrek van arbeidskrachten door pensionering en het beheersen van de werkdruk. In de zorg verwachtte ruim driekwart van de werkgevers in 2020 dat de problemen rondom ziekteverzuim even groot zouden blijven in de komende 2 jaar, terwijl ruim 20% verwachtte dat dit probleem kleiner zou worden.

Figuur 2Verwachte ontwikkelingen in de mogelijke knelpunten tussen 2020 en 2022a

totaal
afname geen verandering toename
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 8 84 7
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 4 94 3
het afstoten van overtollig personeel 3 93 4
het vasthouden van personeel 5 91 5
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 5 88 8
ontoereikende kwalificaties van personeel 4 92 4
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 3 94 3
lage productiviteit van het personeel 4 94 2
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 7 88 5
hoge loonkosten 5 90 5
ziekteverzuim of WIA-instroom 10 87 3
industrie en landbouw
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 8 85 7
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 6 92 2
afstoten van overtollig personeel 3 92 5
vasthouden van personeel 4 90 6
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 2 89 9
ontoereikende kwalificaties van personeel 8 88 4
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 3 94 3
lage productiviteit van het personeel 4 92 4
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 7 89 5
hoge loonkosten 3 93 4
ziekteverzuim of WIA-instroom 12 85 3
bouwnijverheid
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 7 83 11
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 5 93 2
afstoten van overtollig personeel 2 98 0
vasthouden van personeel 2 89 9
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 4 84 12
ontoereikende kwalificaties van personeel 3 90 7
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 2 97 2
lage productiviteit van het personeel 2 97 1
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 9 87 4
hoge loonkosten 7 92 1
ziekteverzuim of WIA-instroom 7 92 2
handel, horeca, reparatie
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 7 90 3
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 4 94 3
afstoten van overtollig personeel 5 92 3
vasthouden van personeel 6 91 3
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 4 92 3
ontoereikende kwalificaties van personeel 5 93 3
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 4 94 2
lage productiviteit van het personeel 5 94 1
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 5 92 3
hoge loonkosten 4 93 4
ziekteverzuim of WIA-instroom 6 90 4
transport
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 10 80 10
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 1 94 6
afstoten van overtollig personeel 5 92 3
vasthouden van personeel 7 89 5
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 3 89 8
ontoereikende kwalificaties van personeel 2 96 3
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 5 91 5
lage productiviteit van het personeel 8 90 3
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 12 79 9
hoge loonkosten 5 89 6
ziekteverzuim of WIA-instroom 10 86 4
zakelijke dienstverlening
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 11 82 8
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 3 96 1
afstoten van overtollig personeel 2 95 3
vasthouden van personeel 5 93 2
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 4 90 6
ontoereikende kwalificaties van personeel 1 96 3
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 2 96 2
lage productiviteit van het personeel 6 93 2
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 5 91 4
hoge loonkosten 3 90 7
ziekteverzuim of WIA-instroom 9 90 1
zorg en welzijn
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 9 81 10
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 5 93 2
afstoten van overtollig personeel 1 93 5
vasthouden van personeel 4 89 7
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 9 79 12
ontoereikende kwalificaties van personeel 5 89 7
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 6 93 2
lage productiviteit van het personeel 3 94 3
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 13 81 6
hoge loonkosten 14 80 7
ziekteverzuim of WIA-instroom 21 78 2
overige dienstverlening
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 8 88 4
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 2 92 6
afstoten van overtollig personeel 4 92 4
vasthouden van personeel 8 88 5
kwalificaties personeel
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 6 89 5
ontoereikende kwalificaties van personeel 3 93 5
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 2 94 4
lage productiviteit van het personeel 4 94 2
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 9 89 2
hoge loonkosten 4 91 5
ziekteverzuim of WIA-instroom 12 87 1
overheid
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 8 82 11
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 2 98 1
afstoten van overtollig personeel 2 93 6
vasthouden van personeel 2 92 5
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 3 83 14
ontoereikende kwalificaties van personeel 4 87 9
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 3 92 5
lage productiviteit van het personeel 1 93 7
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 8 83 8
hoge loonkosten 3 95 2
ziekteverzuim of WIA-instroom 10 88 2
onderwijs
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 5 77 18
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 4 93 3
afstoten van overtollig personeel 2 97 1
vasthouden van personeel 3 89 8
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 7 78 15
ontoereikende kwalificaties van personeel 7 89 4
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 3 91 6
lage productiviteit van het personeel 3 97 0
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 10 80 10
hoge loonkosten 3 95 3
ziekteverzuim of WIA-instroom 14 85 1
kleine organisaties
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 7 86 7
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 4 94 2
afstoten van overtollig personeel 3 95 3
vasthouden van personeel 5 91 4
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 4 89 7
ontoereikende kwalificaties van personeel 3 94 3
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 4 95 2
lage productiviteit van het personeel 5 93 2
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 7 89 4
hoge loonkosten 5 91 5
ziekteverzuim of WIA-instroom 8 90 2
middelgrote organisaties
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 11 82 7
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 4 94 3
afstoten van overtollig personeel 3 91 6
vasthouden van personeel 4 91 5
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 5 85 9
ontoereikende kwalificaties van personeel 6 89 6
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 3 94 3
lage productiviteit van het personeel 3 96 2
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 7 88 5
hoge loonkosten 5 90 5
ziekteverzuim of WIA-instroom 16 82 3
grote organisaties
groot probleem matig probleem geen probleem
inzet personeel
aantrekken van nieuw personeel 11 73 16
onvoldoende beschikbaar personeel agv verlof/vakantie 5 92 3
afstoten van overtollig personeel 3 91 6
vasthouden van personeel 7 81 13
kwalificaties personeel
vertrek goede arbeidskrachten door pensionering 4 84 12
ontoereikende kwalificaties van personeel 4 85 10
niet voldoende breed inzetbaar zijn van personeel 4 89 7
lage productiviteit van het personeel 4 94 2
werkdruk, ziekte en loonkosten
beheersing van de werkdruk 9 80 12
hoge loonkosten 5 90 6
ziekteverzuim of WIA-instroom 15 81 4

aWerkgevers is gevraagd of ze verwachten dat het thema de komende 2 jaar een probleem zal zijn in de organisatie/vestiging (groot, matig of geen probleem). Vervolgens is per thema het aandeel werkgevers berekend voor wie het de komende 2 jaar een groter (toename) of kleiner probleem (afname) zal zijn.

Noot:Kleine organisaties: < 20 werknemers, middelgrote organisaties: 20-100 werknemers, grote organisaties: > 100 werknemers.

Bron:SCP (AVP’19/’20)

Data:Download bronbestand (spreadsheet)

Deze kaart citeren

Swart, L. en S. van der Laan (2022). Welke knelpunten ervaren en verwachten werkgevers in het personeelsbeleid?. In: Arbeidsmarkt in kaart: Werkgevers - editie 3. Geraadpleegd op [datum vandaag] via https://digitaal.scp.nl/arbeidsmarkt-in-kaart-werkgevers-editie-3/welke-knelpunten-ervaren-en-verwachten-werkgevers-in-het-personeelsbeleid.

Informatie noten