Arbeidsmarkt in kaartWerkgevers - editie 3

11 / 15

Wat doen werkgevers om werkloosheid te voorkomen?

Auteurs: Lisette Swart en Nienke Bilo

Tijdens de coronacrisis ervaarden veel werkgevers een afname van de omzet (zie Welke invloed had de 1e fase van de coronapandemie op de omzet en het personeelsbestand?). Hoewel organisaties die een forse afname van de omzet ervaarden aanspraak konden maken op de NOW-steun, heeft een deel van de werkgevers toch werknemers moeten laten gaan. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS 2022) blijkt dat de werkgelegenheid in het 2e kwartaal van 2020 flink daalde, maar al snel daarna weer herstelde. Eind 2020 was de totale werkgelegenheid in Nederland weer bijna op hetzelfde niveau als van voor de crisis. Diris et al. (2022) hebben recentelijk in Economische Statistische Berichten (ESB) laten zien dat de coronacrisis wel heeft gezorgd voor een verschuiving van de werkgelegenheid tussen sectoren. Zo kromp de horecasector in 2020 flink, terwijl de detailhandel juist groeide. Hoewel de NOW-steun bedoeld was om organisaties te ondersteunen bij het in dienst houden van hun werknemers, vergoedde deze regeling niet de volledige loonkosten. Organisaties hadden hierdoor nog steeds een financiële prikkel om personeel te laten gaan. Deze financiële prikkel is vanwege het ontslagrecht sterker voor tijdelijk personeel dan voor personeel met een vast contract. Roelandt et al. (2022) concluderen inderdaad dat organisaties in 2020 vaker afscheid namen van werknemers met een flexibel contract.

Organisaties hadden in 2020 te maken met een relatief hoge uitstroom van personeel. Om vraag en aanbod van arbeid bij elkaar te brengen, werd onder andere het platform NLWerktDoor! gelanceerd. Werkgeversorganisaties, gemeenten, vakbonden en de Rijksoverheid werken binnen dit platform samen om sectoren van voldoende personeel te voorzien en mensen aan het werk te houden. Daarnaast werd ook de subsidieregeling NL Leert Door opgezet. Via deze regeling kon iedereen in de Nederlandse beroepsbevolking tijdelijk gebruikmaken van gratis scholingstrajecten. Onderdeel hiervan is ook de subsidieregeling ‘NL leert door met de inzet van sectoraal maatwerk’. Via deze regeling kunnen sectororganisaties ontwikkeladvies, scholing en begeleiding bieden aan werkenden in de sector (Rijksoverheid 2022).

Al met al was er de afgelopen jaren meer aandacht voor de begeleiding van werknemers die uitstromen dan in het verleden. Figuur 1 toont echter dat het aandeel werkgevers dat beleid heeft voor van-werk-naar-werkactiviteiten (VWNW-activiteiten) in 2020 ongeveer gelijk was aan het aandeel in de jaren ervoor. Kanttekening hierbij is dat de hierboven genoemde subsidieregeling ‘NL leert door met de inzet van sectoraal maatwerk’ bijvoorbeeld niet werd geregeld door werkgevers zelf, maar door de sectororganisaties, wat dus niet in deze data is terug te zien. Ook het aandeel van de werkgevers dat VWNW-activiteiten de verantwoordelijkheid van de werkgever vindt, is in 2020 vergelijkbaar met het aandeel in 2018. Wel zien we een licht stijgende trend: in 2012 was 74% van de werkgevers van mening dat VWNW de verantwoordelijkheid is van de werkgever en in 2020 was dit gestegen naar 80%.

Het is de vraag bij wie de verantwoordelijkheid voor het begeleiden van mensen die uitstromen naar een nieuwe baan ligt. Tijdens de coronacrisis heeft de overheid hier een nadrukkelijkere rol in gespeeld dan in de periode ervoor, terwijl werkgevers zich hier ook steeds vaker verantwoordelijk voor voelen. Daarnaast kunnen onder meer branche- en sectororganisaties een belangrijke rol spelen, zoals bijvoorbeeld gebeurde bij de subsidieregeling ‘NL leert door met de inzet van sectoraal maatwerk’.

Als we de resultaten van figuur 1 uitsplitsen naar sector en naar organisatiegrootte, zien we wederom dat de verschillen ten opzichte van 2 jaar eerder beperkt zijn. Organisaties in de zorg, het onderwijs en binnen de overheid hebben vaker specifiek VWNW-beleid en ook passen zij vaker VWNW-trajecten toe dan organisaties in andere sectoren. In de zakelijke dienstverlening neemt het aantal organisaties dat VWNW-activiteiten de verantwoordelijkheid vindt van de werkgever, gestaag toe. In 2014 vond nog 70% van de werkgevers het organiseren van VWNW-activiteiten de verantwoordelijkheid van de werkgever en in 2020 was dit toegenomen tot 86%.

Figuur 1Van-werk-naar-werkactiviteitena

totaal
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 74 75 73 76 78 79 81
heeft VWNW beleid 16 17 21 19 20 20 19
heeft VWVN activiteiten toegepast 22 20 21 20 18
industrie en landbouw
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 67 71 71 71 76 74 73
heeft VWNW beleid 11 10 12 8 14 11 16
heeft VWVN activiteiten toegepast 19 21 19 14 20
bouwnijverheid
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 70 70 65 69 74 72 80
heeft VWNW beleid 9 15 10 13 13 10 13
heeft VWVN activiteiten toegepast 17 14 14 12 19
handel, horeca, reparatie
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 70 76 69 71 74 74 77
heeft VWNW beleid 10 13 15 13 12 15 13
heeft VWVN activiteiten toegepast 12 14 13 15 13
transport
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 75 73 72 73 82 81 78
heeft VWNW beleid 13 11 18 8 13 15 16
heeft VWVN activiteiten toegepast 17 19 24 20 18
zakelijke dienstverlening
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 72 70 72 77 78 84 85
heeft VWNW beleid 13 15 14 15 16 14 14
heeft VWVN activiteiten toegepast 26 20 20 21 15
zorg en welzijn
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 81 84 80 86 81 86 80
heeft VWNW beleid 26 29 37 35 31 29 27
heeft VWVN activiteiten toegepast 31 29 30 24 25
overige dienstverlening
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 77 71 80 70 75 80 86
heeft VWNW beleid 14 18 17 19 26 30 20
heeft VWVN activiteiten toegepast 22 16 21 17 13
overheid
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 93 90 94 93 96 93 96
heeft VWNW beleid 47 44 55 75 67 69 65
heeft VWVN activiteiten toegepast 61 60 70 62 58
onderwijs
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 92 93 90 91 90 90 89
heeft VWNW beleid 48 46 60 59 55 62 45
heeft VWVN activiteiten toegepast 41 34 40 38 31
kleine organisaties
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 71 71 69 73 75 77 78
heeft VWNW beleid 11 13 16 13 15 16 14
heeft VWVN activiteiten toegepast 11 12 12 11 10
middelgrote organisaties
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 80 84 80 82 82 84 85
heeft VWNW beleid 20 23 27 31 30 29 25
heeft VWVN activiteiten toegepast 38 33 37 31 31
grote organisaties
2007/’08 2009/’10 2011/’12 2013/’14 2015/’16 2017/’18 2019/’20
vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever 84 86 88 86 88 87 88
heeft VWNW beleid 48 43 41 43 47 40 50
heeft VWVN activiteiten toegepast 67 64 70 69 63

aPercentage werkgevers dat: 1) het deels of helemaal eens is met de stelling ‘Het is de taak van de werkgever om werknemers die deze organisatie of vestiging anders zou moeten ontslaan naar een nieuwe passende baan of functie te helpen’; 2) beleid heeft voor van-werk-naar-werkactiviteiten in de afgelopen 2 jaar; 3) van-werk-naar-werktrajecten naar een andere werkgever of naar een andere functie binnen de organisatie inzette voor werknemers die zij anders hadden moeten ontslaan.

Noot:Kleine organisaties: < 20 werknemers, middelgrote organisaties: 20-100 werknemers, grote organisaties: > 100 werknemers.

Bron:SCP (AVP’19/’20)

Data:Download bronbestand (spreadsheet)

Literatuur

CBS (2020). Banen – Werkgelegenheid. Geraadpleegd 10 juni 2022 via https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-arbeidsmarkt/banen-werkgelegenheid.

Diris, D., L. van Doorn en O. van Vliet (2022). Weinig mobiliteit tussen krimp- en groeisectoren tijdens coronacrisis. In: ESB, jg. 107, nr. 4805, p. 042-045.

Rijksoverheid (2022). Nederland leert door. Geraadpleegd 13 juni 2022 via https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leven-lang-ontwikkelen/leven-lang-ontwikkelen-financiele-regelingen/nederland-leert-door.

Roelandt, T., H. van der Wiel, T. Sits en E. Brouwer (2022). Bedrijven met coronasteun verkleinen de flexibele schil. In: ESB.

Deze kaart citeren

Swart, L. en N. Bilo (2022). Wat doen werkgevers om werkloosheid te voorkomen?. In: Arbeidsmarkt in kaart: Werkgevers - editie 3. Geraadpleegd op [datum vandaag] via https://digitaal.scp.nl/arbeidsmarkt-in-kaart-werkgevers-editie-3/wat-doen-werkgevers-om-werkloosheid-te-voorkomen.

Informatie noten