3 / 15
Hoe ontwikkelen in-, uit- en doorstroom van personeel zich?
In deze kaart zien we dat de instroom van personeel de laatste jaren groter is dan de uitstroom, wat betekent dat het personeelsbestand groeit. De meeste nieuwe medewerkers stromen in vanuit ander werk. We zien hierbij wel een sterk cyclisch effect: als het economisch slechter gaat, nemen organisaties meer herintreders, werklozen en arbeidsongeschikten aan, waarschijnlijk veelal vanuit een tijdelijke periode van werkloosheid. Ook de vertrekredenen van vertrokken medewerkers laten een duidelijk cyclisch effect zien: in de jaren dat het slecht gaat met de economie, zijn er meer gedwongen ontslagen en worden tijdelijke contracten vaker niet verlengd. In de jaren dat het goed gaat met de economie, stromen mensen juist vaak vrijwillig uit. Tot slot zien we dat het aandeel vrouwen en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond in leidinggevende posities tot 2019 al jaren redelijk stabiel is.
Vergeleken met enkele decennia geleden, nemen werkgevers in Nederland vaker mensen aan op tijdelijke contracten (zie Hoe gaan organisaties om met flexibele contracten?). Toch blijkt uit het Arbeidsaanbodpanel (AAP) dat werknemers over de periode 1992-2018 niet substantieel vaker van baan wisselen dan in het verleden (Josten 2020). De auteurs noemen hier verschillende mogelijke redenen voor, zoals dat tijdelijke contracten vaker worden verlengd en de gestegen gemiddelde leeftijd van werknemers. In deze kaart analyseren we de antwoorden die werkgevers in het Arbeidsvraagpanel (AVP) van 2019 hebben gegeven. Deze data zijn dus verzameld voor de start van de coronacrisis.
Overzicht: instroom flink groter dan uitstroom, doorstroom blijft stabiel
Figuur 1 laat zien dat organisaties sinds 2015 steeds meer mensen aannemen (de instroom stijgt). Omdat de uitstroom in deze periode minder is gegroeid, is het personeelsbestand groter dan een aantal jaar geleden. Als we kijken naar de uitsplitsing per sector, dan zien we dat dit vooral komt doordat er meer mensen werken in de landbouw en industrie, de transportsector en de overige dienstverlening. Vooral kleine organisaties ervaren de laatste jaren een flinke toename van de instroom. Verder blijkt uit figuur 1 ook dat de doorstroom vrij constant blijft. Vergeleken met 10 jaar geleden zijn er dus meer bewegingen van personeel, maar niet binnen organisaties.
Figuur 1In-, uit- en doorstroom van personeela, b
totaal | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 12,1 | 13,6 | 10,2 | 8,3 | 8,6 | 12,3 | 15,7 |
uitstroom | 11,9 | 12 | 9,8 | 8,9 | 8,5 | 10,2 | 10,8 |
doorstroom | 3,4 | 3 | 3,1 | 2,9 | 3,8 | 3,2 | 3,4 |
industrie en landbouw | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 8,2 | 8,4 | 6,5 | 5,6 | 6,7 | 8,2 | 14 |
uitstroom | 8,7 | 8,7 | 7,8 | 7,2 | 6,4 | 6,7 | 8,6 |
doorstroom | 2,9 | 3,1 | 2,7 | 3,3 | 3,5 | 3,9 | 3,5 |
bouwnijverheid | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 10,8 | 9,3 | 6 | 4,1 | 5,4 | 12,9 | 13,4 |
uitstroom | 7,3 | 8,6 | 7,7 | 9,3 | 6,3 | 6,5 | 8,1 |
doorstroom | 1,4 | 1,1 | 2 | 1,2 | 1,8 | 1,4 | 2,2 |
handel, horeca, reparatie | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 13,6 | 14,9 | 13 | 10,8 | 12,1 | 20,3 | 21,4 |
uitstroom | 13,5 | 13,2 | 11,7 | 10,6 | 10,4 | 14,9 | 14,8 |
doorstroom | 2 | 2,3 | 2 | 2,7 | 2,5 | 2,6 | 3,4 |
transport | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 16,2 | 13 | 10,1 | 8 | 8,3 | 6,7 | 14,8 |
uitstroom | 12,5 | 11,2 | 9,4 | 7,1 | 8,1 | 7,1 | 10,3 |
doorstroom | 2,4 | 2,7 | 2,6 | 1,4 | 3,1 | 3,4 | 2,8 |
zakelijke dienstverlening | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 11 | 19,8 | 11,3 | 10,4 | 10 | 14,9 | 16,5 |
uitstroom | 13,4 | 18,3 | 10,1 | 10,1 | 9,2 | 12,7 | 11,1 |
doorstroom | 3,6 | 4 | 3,8 | 4 | 5 | 3,2 | 3,8 |
zorg en welzijn | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 14,8 | 13,6 | 11,9 | 9,9 | 8,9 | 11 | 15,7 |
uitstroom | 14,9 | 11,5 | 11,6 | 10,1 | 9,6 | 11 | 11,1 |
doorstroom | 5,9 | 3,6 | 4,2 | 3,9 | 5,8 | 4,2 | 4,6 |
overige dienstverlening | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 10,8 | 14,4 | 9,1 | 11,9 | 7,5 | 13,6 | 18,5 |
uitstroom | 11,2 | 10,8 | 8,4 | 12,4 | 8,1 | 9,7 | 14,1 |
doorstroom | 3,5 | 2,3 | 2,5 | 2,9 | 2,4 | 2,9 | 2,2 |
overheid | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 8 | 10,5 | 6,4 | 3,4 | 4,3 | 7,3 | 9,7 |
uitstroom | 8,2 | 7,4 | 6 | 4,4 | 5,2 | 6 | 7,5 |
doorstroom | 5,9 | 4,4 | 5,3 | 4,2 | 5,4 | 5,1 | 4 |
onderwijs | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 10,1 | 10,5 | 8,6 | 7 | 6,3 | 13,1 | 11,4 |
uitstroom | 7,1 | 8,4 | 7,4 | 6,9 | 6,1 | 8,5 | 7,4 |
doorstroom | 2,3 | 2 | 2,2 | 1,9 | 1,4 | 1,9 | 1,5 |
kleine organisaties | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 10,9 | 13,1 | 10,7 | 7,4 | 9,2 | 18,9 | 20,1 |
uitstroom | 11,9 | 10,7 | 9,8 | 8,3 | 9,5 | 8,7 | 10 |
doorstroom | 1,4 | 1,5 | 1,6 | 2,2 | 2,5 | 2,2 | 2,8 |
middelgrote organisaties | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 11,6 | 13,8 | 9,8 | 8,5 | 8,8 | 14,2 | 17,1 |
uitstroom | 10,3 | 13,2 | 8,6 | 8,4 | 8,4 | 10,8 | 11,7 |
doorstroom | 1,9 | 2,6 | 2,4 | 2,1 | 3,8 | 2,8 | 3,1 |
grote organisaties | |||||||
2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
instroom | 12,8 | 13,7 | 10,3 | 8,6 | 8,2 | 10,1 | 13 |
uitstroom | 12,9 | 11,7 | 10,6 | 9,5 | 8 | 10,5 | 10,4 |
doorstroom | 5,9 | 4,4 | 4,7 | 4,4 | 4,8 | 4,5 | 4,2 |
aIn procenten (het aandeel werknemers dat de vestiging binnenkwam of verliet of binnen de vestiging een andere functie vervulde, gedeeld door het totaal aantal werknemers).
b2007/’08-2019/’20. Het jaartal in de figuur geeft het meetmoment weer. Werkgevers kijken op dat moment terug naar de situatie in het voorgaande jaar. In de meting van zomer 2019 doen werkgevers dus verslag van het jaar 2018.
Noot:Kleine organisaties: < 20 werknemers, middelgrote organisaties: 20-100 werknemers, grote organisaties: > 100 werknemers.
Bron:SCP (AVP’19/’20)
Als het economisch slechter gaat, bestaat een groter deel van de nieuwe medewerkers uit herintreders, werklozen en arbeidsongeschikten
Figuur 2 toont wat de nieuw instromende werknemers hiervoor deden. De meesten van hen stromen in vanuit een baan bij een andere organisatie of een functie als zelfstandige. Hierin is een sterk cyclisch effect te zien: in de jaren dat het goed gaat met de economie stromen meer mensen vanuit ander werk in dan in jaren waarin het slechter gaat met de economie. In die jaren stroomt een groter deel van de nieuwe medewerkers in vanuit werkloosheid, arbeidsongeschiktheid of als herintreder. Dit gaat waarschijnlijk veelal om tijdelijke perioden van werkloosheid als gevolg van ontslag of niet-verlengde contracten.
Figuur 2Herkomst van nieuw personeela, b
totaal | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 50,4 | 58,7 | 61,8 | 55,4 | 47,8 | 45,8 | 50,4 | 56,7 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 17,2 | 14,3 | 10,8 | 18,4 | 17,5 | 19,9 | 15,8 | 11,2 |
schoolverlater, student of scholier | 17,6 | 16,7 | 15,6 | 14,8 | 29,4 | 29,1 | 28,5 | 26,3 |
anders | 14,8 | 10,4 | 11,1 | 11,4 | 5,2 | 5,1 | 5,3 | 5,8 |
industrie en landbouw | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 66,4 | 66,7 | 62,1 | 50,4 | 44,5 | 38,8 | 57,8 | 54,5 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 21,6 | 20,9 | 26,2 | 28,3 | 38,2 | 30,9 | 22 | 13 |
schoolverlater, student of scholier | 8,9 | 10,2 | 9,4 | 12,3 | 12,3 | 19,9 | 18,4 | 13,9 |
anders | 3,2 | 2,2 | 2,6 | 9,1 | 4,9 | 10,4 | 1,8 | 18,7 |
bouwnijverheid | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 40,2 | 68,5 | 69,3 | 50,9 | 57,2 | 40,3 | 64,1 | 72,1 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 15,8 | 12 | 8,9 | 28,4 | 21,4 | 26,7 | 18 | 10 |
schoolverlater, student of scholier | 9,8 | 16,6 | 19,2 | 15,7 | 19 | 29,2 | 13,9 | 15,5 |
anders | 34,2 | 3 | 2,6 | 5 | 2,4 | 3,8 | 4,1 | 2,4 |
handel, horeca, reparatie | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 39 | 55 | 58,1 | 44,2 | 32,5 | 31,5 | 33,2 | 44,4 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 15,2 | 9,7 | 12,7 | 19,7 | 17 | 19,4 | 13,3 | 8,3 |
schoolverlater, student of scholier | 22,2 | 12,4 | 12,4 | 15,8 | 44,1 | 46,9 | 50,3 | 45,1 |
anders | 23,5 | 22,9 | 16,6 | 20,4 | 6,4 | 2,1 | 3,2 | 2,3 |
transport | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 46,5 | 54 | 68,8 | 65,8 | 68,9 | 58,4 | 68,2 | 71,2 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 27,8 | 29,5 | 7 | 24,4 | 8,3 | 19,5 | 15,5 | 12,2 |
schoolverlater, student of scholier | 13,8 | 9,9 | 7,1 | 6,2 | 14,7 | 17,9 | 13,1 | 13,6 |
anders | 12 | 6,6 | 17,1 | 3,6 | 8,2 | 4,2 | 3,2 | 3 |
zakelijke dienstverlening | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 53,8 | 68,7 | 64,2 | 68,2 | 48,5 | 57,4 | 54,7 | 59,4 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 22,9 | 8 | 7,9 | 10,8 | 13,6 | 12,6 | 20,5 | 13,2 |
schoolverlater, student of scholier | 17,6 | 21,2 | 14,7 | 15,1 | 34,3 | 28 | 20,8 | 23 |
anders | 5,8 | 2,1 | 11,4 | 5,9 | 3,6 | 2,1 | 4,1 | 4,4 |
zorg en welzijn | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 61 | 49,6 | 64,6 | 53,8 | 59,7 | 42,4 | 51,5 | 62,1 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 16,3 | 16,4 | 11 | 25,4 | 16,5 | 27,7 | 13,6 | 13,2 |
schoolverlater, student of scholier | 14,7 | 21,3 | 16,5 | 11,2 | 21 | 21,7 | 27,8 | 19,4 |
anders | 8 | 12,7 | 8,3 | 9,7 | 2,8 | 8,2 | 7,2 | 5,3 |
overige dienstverlening | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 51,3 | 61,2 | 62,4 | 61,1 | 45,9 | 52,5 | 59,4 | 48,8 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 9,5 | 11,3 | 6,3 | 15,1 | 19,6 | 18,9 | 11,8 | 11,3 |
schoolverlater, student of scholier | 26,1 | 21,4 | 12 | 10,8 | 26,3 | 24,2 | 22,5 | 37,3 |
anders | 13,1 | 6,1 | 19,2 | 13 | 8,2 | 4,4 | 6,3 | 2,6 |
overheid | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 68,4 | 74,9 | 79,2 | 76,5 | 74,4 | 82,3 | 75 | 71,2 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 3,1 | 6,1 | 3,7 | 4,5 | 7 | 4,7 | 7,1 | 8,8 |
schoolverlater, student of scholier | 11,2 | 10,5 | 9,5 | 10,4 | 15,8 | 4,9 | 14,1 | 10,7 |
anders | 17,3 | 8,5 | 7,7 | 8,7 | 2,8 | 8,1 | 3,8 | 9,3 |
onderwijs | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 55,6 | 54,5 | 34,5 | 45,5 | 41,2 | 49,9 | 47 | 60,9 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 11,6 | 12,3 | 8,1 | 10 | 12,1 | 11,2 | 8,5 | 7,6 |
schoolverlater, student of scholier | 24,4 | 30,1 | 55,3 | 27 | 38,2 | 30 | 25,8 | 24 |
anders | 8,3 | 3,1 | 2,1 | 17,6 | 8,4 | 8,9 | 18,7 | 7,6 |
kleine organisaties | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 46,7 | 58,2 | 62,3 | 43 | 48,8 | 38,6 | 46,8 | 59,1 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 17,6 | 14,9 | 10,6 | 26,3 | 19,7 | 23,6 | 19,3 | 9,2 |
schoolverlater, student of scholier | 18,3 | 16,2 | 18,4 | 14,9 | 26,6 | 33,3 | 27,3 | 27,9 |
anders | 17,4 | 10,7 | 8,7 | 15,8 | 4,9 | 4,4 | 6,6 | 3,8 |
middelgrote organisaties | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 54,4 | 60,8 | 64,9 | 62,1 | 48,2 | 48,1 | 49,8 | 50,6 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 13,2 | 13,3 | 9,6 | 15,1 | 15,9 | 17,3 | 11,9 | 10,3 |
schoolverlater, student of scholier | 19,4 | 14 | 13,1 | 12,5 | 28,9 | 29,5 | 33,4 | 30,9 |
anders | 12,9 | 11,9 | 10,9 | 10,3 | 7 | 5,1 | 4,9 | 8,2 |
grote organisaties | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ander werk | 47,2 | 56,6 | 56,7 | 57,5 | 46,7 | 50,4 | 55,6 | 63,5 |
werkloos, arbeidsongeschikt of herintreder | 23,3 | 14,9 | 12,8 | 15,3 | 17,8 | 19,6 | 18,2 | 14,9 |
schoolverlater, student of scholier | 14,2 | 19,9 | 17,3 | 18,7 | 32,1 | 24,3 | 21,9 | 17,3 |
anders | 15,3 | 8,6 | 13,2 | 8,4 | 3,3 | 5,8 | 4,3 | 4,3 |
aWerkgevers splitsen de nieuw binnengekomen werknemers uit naar herkomstcategorie. Werkgevers kijken terug naar het voorgaande jaar. In de meting van zomer 2019 doen werkgevers dus verslag van het jaar 2018.
bDenk bij de categorie ‘anders’ aan: gepensioneerden, overplaatsingen vanuit een andere vestiging van de overkoepelende organisatie of oproepkrachten die weliswaar al in dienst zijn van de organisatie, maar niet van de vestiging. Het kan ook gaan om scholieren of studenten die hun kennis en vaardigheden vooral in de praktijk moeten opdoen en een aanzienlijk deel van hun tijd besteden aan werk, zoals leraren in opleiding. Maar het kan ook zijn dat respondenten niet goed weten wat de herkomst van het nieuwe personeelslid is en daarom ‘anders’ aanvinken. In 2013 is er een nieuwe categorie, namelijk ‘scholier of student met bijbaan’, toegevoegd aan de vragenlijst. Hierdoor is vanaf 2013 de categorie ‘schoolverlater, student of scholier’ groter en de categorie ‘anders’ kleiner.
Noot:Kleine organisaties: < 20 werknemers, middelgrote organisaties: 20-100 werknemers, grote organisaties: > 100 werknemers.
Bron:SCP (AVP’19/’20)
In lijn met de bevinding dat binnengekomen werknemers veelal vanuit een andere baan komen, zien we in figuur 3 dat vrijwillig ontslag de belangrijkste reden is om te stoppen met een baan. Dit geldt voor meer dan de helft van de mensen die uitstromen. Wederom is er een sterk cyclisch effect te zien: in de jaren dat het slecht gaat met de economie, zijn er meer gedwongen ontslagen. Ook zijn er dan meer mensen die uitstromen vanwege het aflopen van een tijdelijk contract. In jaren dat het goed gaat met de economie, stromen mensen juist vaak vrijwillig uit. Bij de overheid ging in 2019 daarnaast een kwart van de mensen die uitstroomden met pensioen of zij kwamen te overlijden.
Figuur 3Uitstroom van personeela, b, c
totaal | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 2 | 1,6 | 1,2 | 1,8 | 1,8 | 2,1 | 1,8 | 3 |
pensioen/overlijden | 12,4 | 9,6 | 8,1 | 10,9 | 9,6 | 11,9 | 11,1 | 9,8 |
aflopen tijdelijk contract | 27,2 | 24,7 | 22 | 29,4 | 32,7 | 31,9 | 28 | 24 |
gedwongen ontslag | 16,4 | 12,7 | 11,6 | 14,4 | 21,1 | 19,4 | 11,6 | 5,3 |
vrijwillig ontslag | 42 | 51,4 | 57,1 | 43,7 | 34,8 | 34,7 | 47,4 | 57,6 |
industrie en landbouw | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 2,8 | 2,6 | 2,7 | 4,9 | 4,4 | 5,2 | 2 | 4,3 |
pensioen/overlijden | 16,9 | 12,6 | 15,8 | 19,8 | 14,1 | 14,4 | 17,1 | 16,2 |
aflopen tijdelijk contract | 16,1 | 12,1 | 25,1 | 19,9 | 15,5 | 27,1 | 8,9 | 26 |
gedwongen ontslag | 34,8 | 31,6 | 6,8 | 31 | 45,1 | 27,8 | 19,2 | 10 |
vrijwillig ontslag | 29,4 | 41 | 49,3 | 24,9 | 20,9 | 25,4 | 52,8 | 43,3 |
bouwnijverheid | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 1,7 | 2,5 | 1,6 | 2,7 | 1,1 | 3,3 | 2,3 | 3,5 |
pensioen/overlijden | 19,8 | 11,2 | 12,9 | 19,2 | 11,5 | 19 | 12,5 | 10 |
aflopen tijdelijk contract | 15,1 | 11,7 | 14,6 | 11,2 | 15,5 | 14 | 16 | 10,9 |
gedwongen ontslag | 35,9 | 5 | 6,8 | 29,5 | 53,7 | 42 | 9,6 | 3,8 |
vrijwillig ontslag | 27,5 | 69,6 | 64,9 | 37,4 | 18,2 | 21,7 | 59,6 | 71 |
handel, horeca, reparatie | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 1,2 | 1,2 | 0,3 | 0,7 | 0,6 | 0,3 | 0,9 | 3,3 |
pensioen/overlijden | 6,9 | 5,6 | 5,1 | 4,9 | 4,1 | 3,9 | 4,6 | 4,1 |
aflopen tijdelijk contract | 29,3 | 25,1 | 22,4 | 33,8 | 33,3 | 38,9 | 34,2 | 28,7 |
gedwongen ontslag | 10,9 | 17,8 | 9,9 | 10,1 | 13,8 | 22 | 6,6 | 2,7 |
vrijwillig ontslag | 51,7 | 50,3 | 62,4 | 51 | 48,2 | 35 | 53,7 | 60,5 |
transport | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 2 | 1 | 2,2 | 2,7 | 2 | 2,2 | 2,7 | 2,9 |
pensioen/overlijden | 15,1 | 9,7 | 8,4 | 11,3 | 11,6 | 15,5 | 21,2 | 14,3 |
aflopen tijdelijk contract | 32,8 | 23,5 | 28,5 | 24,1 | 34,2 | 19,6 | 21,2 | 20,4 |
gedwongen ontslag | 14,5 | 6,9 | 7 | 18,1 | 24,5 | 24,1 | 10 | 12,5 |
vrijwillig ontslag | 35,6 | 58,8 | 54,9 | 43,4 | 27,7 | 38,7 | 44,9 | 49,9 |
zakelijke dienstverlening | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 0,8 | 2,3 | 1,2 | 0,7 | 1,2 | 1,7 | 1,2 | 1,7 |
pensioen/overlijden | 8 | 8,2 | 4,1 | 8,8 | 5,4 | 9 | 7,9 | 7,2 |
aflopen tijdelijk contract | 38,2 | 17,2 | 22,2 | 27,6 | 31,7 | 32,7 | 29,6 | 23,2 |
gedwongen ontslag | 12,6 | 13,6 | 23,6 | 13,6 | 17,8 | 14,7 | 18,3 | 6,4 |
vrijwillig ontslag | 40,5 | 58,6 | 48,8 | 49,1 | 43,9 | 42 | 43 | 61,4 |
zorg en welzijn | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 4,4 | 1,2 | 0,5 | 1,2 | 1,8 | 2,8 | 3,7 | 3,7 |
pensioen/overlijden | 13,4 | 8,7 | 7,7 | 6,9 | 8,5 | 9,4 | 7,8 | 10,3 |
aflopen tijdelijk contract | 22,3 | 33,1 | 20,9 | 33,5 | 43,8 | 38,7 | 38,8 | 19 |
gedwongen ontslag | 7,2 | 4,9 | 1,8 | 8 | 12,4 | 12,3 | 8,6 | 4,2 |
vrijwillig ontslag | 52,8 | 52,1 | 69 | 49,5 | 33,5 | 37 | 41 | 62,5 |
overige dienstverlening | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 2,1 | 3,5 | 0,3 | 2,5 | 1,2 | 1,3 | 1,6 | 0,6 |
pensioen/overlijden | 15,5 | 7,8 | 8,3 | 8,7 | 6,5 | 14,1 | 14,6 | 10 |
aflopen tijdelijk contract | 24,9 | 38,4 | 17,9 | 32,8 | 60,5 | 32,8 | 36,7 | 36,6 |
gedwongen ontslag | 5,3 | 7,4 | 2,7 | 13,6 | 7,4 | 14,6 | 13,5 | 3 |
vrijwillig ontslag | 52,2 | 42,9 | 70,7 | 42,4 | 24,5 | 37,2 | 33,6 | 49,8 |
overheid | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 5,7 | 0,9 | 2,1 | 2,8 | 4 | 3,4 | 3 | 2,9 |
pensioen/overlijden | 27,8 | 24,9 | 17,9 | 26,7 | 49,7 | 42 | 33,6 | 24,6 |
aflopen tijdelijk contract | 16,8 | 11,5 | 5 | 19,1 | 7,4 | 6,6 | 10,5 | 13,3 |
gedwongen ontslag | 7,4 | 3,8 | 3,2 | 6,5 | 10,6 | 20,4 | 3,2 | 3,2 |
vrijwillig ontslag | 42,4 | 59 | 71,3 | 44,8 | 28,3 | 27,6 | 49,8 | 56,1 |
onderwijs | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 2,5 | 0,6 | 0,8 | 1,5 | 1,9 | 1,3 | 2,4 | 3,5 |
pensioen/overlijden | 19,4 | 15 | 16,6 | 16,7 | 16,7 | 23,6 | 20,6 | 15,1 |
aflopen tijdelijk contract | 33 | 45,5 | 29,1 | 45,3 | 48,2 | 36 | 23,3 | 24,6 |
gedwongen ontslag | 8,1 | 4,7 | 1,6 | 6,7 | 6,6 | 13 | 7,2 | 1,5 |
vrijwillig ontslag | 37 | 34,3 | 52,3 | 29,9 | 26,6 | 26,2 | 46,5 | 54,7 |
kleine organisaties | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 1,2 | 3,1 | 0,6 | 0,5 | 1,3 | 0,8 | 0,8 | 2,9 |
pensioen/overlijden | 6 | 7 | 5,1 | 6,6 | 6,1 | 8,2 | 5,8 | 8 |
aflopen tijdelijk contract | 21,9 | 20,2 | 19 | 29,2 | 28 | 35,2 | 27,6 | 18 |
gedwongen ontslag | 19,1 | 10,5 | 10 | 18,8 | 20 | 20,5 | 11,2 | 5 |
vrijwillig ontslag | 51,8 | 59,3 | 65,5 | 44,7 | 44,6 | 35,5 | 54,6 | 65,3 |
middelgrote organisaties | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 1,3 | 1,5 | 0,9 | 1,3 | 1,5 | 2,2 | 1,4 | 2,7 |
pensioen/overlijden | 11,7 | 8,9 | 6,5 | 11,2 | 8,2 | 12,5 | 9,3 | 9 |
aflopen tijdelijk contract | 27,8 | 19,5 | 19,9 | 24,7 | 34,8 | 26,3 | 28,2 | 24,3 |
gedwongen ontslag | 18,8 | 18,3 | 18,1 | 15,3 | 23,3 | 19 | 10,5 | 4,3 |
vrijwillig ontslag | 40,4 | 51,9 | 54,7 | 47,6 | 32,1 | 40 | 50,6 | 59,4 |
grote organisaties | ||||||||
2005/’06 | 2007/’08 | 2009/’10 | 2011/’12 | 2013/’14 | 2015/’16 | 2017/’18 | 2019/’20 | |
ziekte/arbeidsongeschikt | 3,6 | 1,2 | 1,8 | 2,8 | 2,2 | 3,3 | 3,1 | 3,5 |
pensioen/overlijden | 18,3 | 11,3 | 11,4 | 12,9 | 12,4 | 14,9 | 16,9 | 12,4 |
aflopen tijdelijk contract | 30 | 30,7 | 26,2 | 33,8 | 33,5 | 35,5 | 28,1 | 28,8 |
gedwongen ontslag | 10,6 | 9,2 | 4,8 | 11,2 | 20 | 18,8 | 13,1 | 6,6 |
vrijwillig ontslag | 37,6 | 47,7 | 55,8 | 39,4 | 31,9 | 27,6 | 38,8 | 48,7 |
aWerkgevers splitsen de vertrokken werknemers uit naar vertrekredenen. Werkgevers kijken terug naar het voorgaande jaar. In de meting van zomer 2019 doen werkgevers dus verslag van het jaar 2018.
bEen kortdurend tijdelijk contract duurt maximaal 12 maanden.
cEen langdurend tijdelijk contract duurt langer dan 12 maanden.
Noot:Kleine organisaties: < 20 werknemers, middelgrote organisaties: 20-100 werknemers, grote organisaties: > 100 werknemers.
Bron:SCP (AVP’19/’20)
Vrouwen en mensen met een migratieachtergrond stromen weinig door naar leidinggevende posities
De laatste jaren is er veel aandacht voor de doorstroom van vrouwen naar de top. In 2021 is er zelfs een wet aangenomen waarin grote bedrijven verplicht worden meer vrouwen in leidinggevende posities aan te nemen (Rijksoverheid 2021). Deze wet bepaalt dat bij ten minste een derde van de nieuwe benoemingen bij de raad van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven een vrouw aangesteld moet worden. Daarnaast worden grote bedrijven verplicht concrete doelen te stellen voor een meer evenwichtige verdeling van vrouwen en mannen in de top en subtop.
Ruim 1 op de 5 organisaties (23%) gaf in 2019 aan dat het voor hen hoge prioriteit had om meer vrouwen op hogere functieniveaus te krijgen (zie Vinden werkgevers doelgroepenbeleid belangrijk?). Dit is een stijging ten opzichte van 2 jaar eerder, toen nog 15% van de werkgevers het bevorderen van meer vrouwen naar hogere functieniveaus benoemde als een hoge prioriteit. In figuur 4 is te zien dat het aandeel vrouwen in leidinggevende posities het afgelopen decennium redelijk stabiel rond de 30% bleef. Ondanks de toegenomen aandacht, nam het aandeel vrouwen in leidinggevende posities dus nauwelijks toe.
Het aannemen van mensen met een migratieachtergrond is ook voor ruim 20% van de organisaties een hoge prioriteit (zie Vinden werkgevers doelgroepenbeleid belangrijk?). Figuur 4 toont echter dat het aandeel leidinggevenden met een niet-westerse migratieachtergrond redelijk constant is gebleven. In 2019 had 4% van de leidinggevenden een niet-westerse migratieachtergrond, terwijl dit aandeel in de beroepsbevolking op 12% lag (CBS 2022). Over het afgelopen decennium is hierbij wel een lichte stijging te zien, want in 2011 was dit nog 2,5%. Deze stijging is het sterkst in de zakelijke dienstverlening: hier steeg het aandeel leidinggevenden met een niet-westerse migratieachtergrond van 2,3% in 2011 naar 7,5% in 2019.
Figuur 4Vrouwelijke leidinggevenden en leidinggevenden met een niet-westerse migratieachtergrond
totaal | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 28,9 | 25,8 | 27 | 26,6 | 30,3 | ||
niet-westers | 2,9 | 3 | 2,6 | 3,8 | 4,3 | ||
industrie en landbouw | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 10,4 | 9,7 | 10,1 | 12,3 | 11,3 | ||
niet-westers | 3,7 | 3 | 2,5 | 4,9 | 3,5 | ||
bouwnijverheid | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 5,7 | 4,7 | 6 | 5,8 | 5,6 | ||
niet-westers | 0,4 | 1,3 | 0,7 | 1,2 | 1,5 | ||
handel, horeca, reparatie | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 25,8 | 27,8 | 25,7 | 25,4 | 28,6 | ||
niet-westers | 4 | 4 | 3,7 | 4,3 | 3 | ||
transport | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 14,4 | 13,3 | 11,1 | 22,4 | 13,3 | ||
niet-westers | 5,7 | 5,2 | 5 | 4,8 | 3,7 | ||
zakelijke dienstverlening | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 29,1 | 25,3 | 23,3 | 22,6 | 30,6 | ||
niet-westers | 2,2 | 2,7 | 1,7 | 3,6 | 8,2 | ||
zorg en welzijn | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 65 | 65 | 70,8 | 61,5 | 66,7 | ||
niet-westers | 3 | 0,6 | 1,4 | 3,2 | 4 | ||
overige dienstverlening | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 37,7 | 40,4 | 40 | 44 | 43 | ||
niet-westers | 2,5 | 3,5 | 5,3 | 3,5 | 2,7 | ||
overheid | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 30,4 | 28,1 | 25,4 | 28,8 | 34,7 | ||
niet-westers | 1,6 | 2,1 | 2,2 | 1,5 | 2,6 | ||
onderwijs | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 45,1 | 44,1 | 44,9 | 50,1 | 58,2 | ||
niet-westers | 0,7 | 2,2 | 1,3 | 3,4 | 1,9 | ||
kleine organisaties | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 34,2 | 30,3 | 32,4 | 28,3 | 33,8 | ||
niet-westers | 2,9 | 3 | 3,3 | 2,4 | 3 | ||
middelgrote organisaties | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 26,4 | 22,4 | 21,9 | 24,1 | 28,6 | ||
niet-westers | 2,9 | 2,6 | 1,9 | 4,3 | 4 | ||
grote organisaties | |||||||
2011/'12 | 2013/'14 | 2015/'16 | 2017/'18 | 2019/'20 | |||
vrouw | 27,8 | 26,1 | 27,4 | 28 | 28,3 | ||
niet-westers | 2,8 | 3,8 | 2,4 | 4,6 | 7,1 |
Noot:Kleine organisaties: < 20 werknemers, middelgrote organisaties: 20-100 werknemers, grote organisaties: > 100 werknemers.
Bron:SCP (AVP’19/’20)
Literatuur
CBS statline (2022). Arbeidsdeelname; migratieachtergrond. Geraadpleegd 1 mei 2022 via https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/82809NED/table?ts=1649106094187.
Josten, E. (2020). Veranderen werkenden vaker van positie op de arbeidsmarkt? In: E. Josten (red.), Arbeidsmarkt in kaart: Wel- en niet-werkenden – editie 2. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Geraadpleegd 13 juni 2022 via https://digitaal.scp.nl/arbeidsmarkt-in-kaart-wel-en-niet-werkenden-editie-2/veranderen-werkenden-vaker-van-positie-op-de-arbeidsmarkt.
Rijksoverheid (2021). Betere man-vrouw verhouding geregeld voor top bedrijfsleven [persbericht, 28 september 2021]. Geraadpleegd 13 juni 2022 via https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/09/28/betere-man-vrouw-verhouding-geregeld-voor-top-bedrijfsleven.
Deze kaart citeren
Swart, L. en S. van der Laan (2022). Hoe ontwikkelen in-, uit- en doorstroom van personeel zich?. In: Arbeidsmarkt in kaart: Werkgevers - editie 3. Geraadpleegd op [datum vandaag] via https://digitaal.scp.nl/arbeidsmarkt-in-kaart-werkgevers-editie-3/hoe-ontwikkelen-in-uit-en-doorstroom-van-personeel-zich.