Arbeidsmarkt in kaartWerkgevers - editie 3

Groei in het aantal tijdelijke contracten tot stilstand gekomen

Figuur 1 toont dat in 2019 ongeveer evenveel organisaties in het Arbeidsvraagpanel (AVP) mensen met tijdelijke contracten in dienst hadden als in de jaren ervoor, namelijk ongeveer 60%. We zien hierbij grote verschillen tussen kleine en grote organisaties: de helft van de kleine organisaties heeft werknemers met een tijdelijk contract, terwijl dit aandeel bij grote organisaties boven de 90% ligt.

Dat het aantal organisaties dat gebruikmaakt van tijdelijke contracten de laatste jaren gestabiliseerd is, hoeft niet te betekenen dat dat ook geldt voor het aantal medewerkers dat op tijdelijke contracten wordt aangenomen binnen deze organisaties. Figuur 2 laat zien dat het aandeel medewerkers met een tijdelijk contract ook binnen organisaties in het AVP die gebruikmaken van tijdelijke contracten, redelijk stabiel is. Gemiddeld heeft ruim 15% van de medewerkers in organisaties die met tijdelijke contracten werken in 2019 een tijdelijk contract. Ook dit aandeel lijkt te zijn gestabiliseerd.

Wel is er een duidelijk verschil te zien tussen sectoren. Naast het feit dat grote organisaties veel vaker tijdelijke contracten gebruiken, zien we ook dat grote organisaties een groter aandeel van hun medewerkers een tijdelijk contract geven. Bij kleine en middelgrote organisaties die tijdelijke contracten inzetten, heeft ongeveer 10% van de medewerkers een tijdelijk contract, terwijl dit bij grote organisaties die tijdelijke contracten inzetten boven de 30% ligt. Daarnaast zien we nog dat organisaties in de horeca, handel en reparatiesector relatief veel tijdelijke contracten inzetten. In de meeste andere sectoren ligt het aandeel tijdelijke contracten tussen de 10% en 20%, maar bij de handel, horeca en de reparatiesector heeft meer dan 30% van de medewerkers een tijdelijk contract.

Grotere organisaties zetten substantieel vaker een vorm van flexibele arbeid in dan kleinere organisaties

Tijdelijke contracten zijn niet de enige vorm van flexibele arbeid die organisaties kunnen inzetten. Naast tijdelijke contracten zijn er ook andere vormen mogelijk, zoals de inzet van uitzendkrachten, zzp’ers, oproepkrachten of payrollbedrijven. Figuur 3 laat zien dat tijdelijke contracten met uitzicht op een vast contract het meest worden ingezet, maar dat ook andere vormen veelgebruikt zijn. 20% tot 30% van de werkgevers geeft aan werk door zzp’ers te laten doen of mensen met een oproepcontract of een uitzendcontract in dienst te hebben. Er is een duidelijk verschil in de inzet van flexibele arbeid tussen verschillende organisaties. Een uitsplitsing tussen grote en kleine organisaties laat zien dat alle vormen van tijdelijke arbeid door een substantieel groter deel van de grote organisaties worden ingezet dan van de kleine organisaties.

Freelancers en zzp’ers vaak ingezet bij tijdelijke behoefte aan specialistische kennis, andere vormen van flexibele arbeid juist voor meer flexibiliteit van de personeelsomvang

Werkgevers hebben verschillende redenen om deze verschillende vormen van flexibele arbeid in te zetten (tabel 1). In figuur 3 zagen we dat 29% van de organisaties weleens freelancers of zzp’ers inzet. Veruit de belangrijkste reden die werkgevers hiervoor noemen, is dat zij tijdelijk behoefte hebben aan specialistische kennis (40%). Ook seizoenswerk en tijdelijke fluctuaties in de hoeveelheid werk liggen vaak ten grondslag aan het inhuren van freelancers en zzp’ers (19%).

Ongeveer een kwart van de organisaties zet weleens oproepkrachten (26%) en/of personeel in via een uitzendbureau of detachering (24%). Voor beide vormen van flexibele arbeid noemen werkgevers relatief vaak als belangrijkste reden dat het flexibiliteit biedt in de personeelsomvang. Ook vervanging bij afwezigheid of ziekte geldt als een belangrijke reden voor organisaties om één van deze twee vormen van flexibele arbeid in te zetten (21% voor zowel oproepkrachten als voor uitzendbureaus of detachering). Dezelfde redenen worden ook vaak genoemd door organisaties om tijdelijke contracten zonder uitzicht op een vast contract in te zetten.

Tot slot zet een klein deel van de organisaties (5%) ook werknemers in via een payrollbedrijf. Organisaties doen dit veelal omdat er geen administratieve rompslomp bij komt kijken, zoals salarisadministratie en verantwoording voor de Belastingdienst (29%). Ook zien ze het als het een voordeel dat zij bij ziekte of arbeidsongeschiktheid van de werknemers niet met extra kosten te maken krijgen (13%).