Bevolking, economie en leefomgeving

Ab van der Torre en Anja Steenbekkers

Algemene demografische, economische en ecologische ontwikkelingen kunnen een grote rol spelen in het leven van burgers en de samenleving als geheel. De Nederlandse bevolking groeit – met name door migratie – en vergrijst. Nederland en verreweg de meeste EU-landen komen uit de economische misère. De publieke ruimte en de ruimte voor natuur staan in dichtbevolkt Nederland onder druk.

Gestegen bbp

Het bruto binnenlands product (bbp) is over de periode 2008-2018 gestegen, maar met niet meer dan 0,9% per jaar. Dit is een historisch lage groei. Bedrijven profiteren meer van de economische groei: over de gehele periode 2008-2018 is er per saldo een verschuiving in de koopkracht van huishoudens naar bedrijven. Nederland hoort wat bbp per hoofd van de bevolking betreft tot de rijkste landen van de EU. De stijging van het bbp was over de hele periode echter geringer dan gemiddeld in de EU.

Toename bevolking

In de periode 2008-2018 groeide de Nederlandse bevolking met gemiddeld 0,5% per jaar; van 16,4 miljoen naar 17,2 miljoen personen. De bevolking groeit sinds 2015 alleen nog door migratie en doordat in de groep mensen met een migratieachtergrond meer mensen geboren worden dan overlijden. Het aantal huishoudens nam sterker toe dan het aantal personen, doordat steeds meer mensen alleen gingen wonen. Dit komt onder andere door het toegenomen aantal gescheiden mensen en de toename van het aantal alleenstaande ouderen (vooral 85 jaar en ouder).

Langer thuis wonen

Er is een toenemende verzelfstandiging bij ouderen en afhankelijkheid bij jongeren. Zowel jongeren als ouderen blijven langer thuis wonen. Het aandeel 75-plussers dat niet thuis maar in een instelling woont, is gedaald van 10,1% naar 7,8%. Het percentage personen van 25-44 jaar dat nog thuis woont, nam toe van 5,6% in 2008 naar 7,6% in 2018, evenals het percentage jonge mensen dat zelfstandig én alleen woont.

Minder groen

De verstedelijking neemt almaar toe: het oppervlak bebouwd terrein groeide in een decennium met 7% gemiddeld over alle regio’s. De concentraties van luchtverontreinigende stoffen en broeikasgassen laten een geringe daling zien, hoewel de CO2-concentratie sinds 2014 weer toeneemt. Met slechts 6% van de totale energieproductie uit hernieuwbare bronnen loopt Nederland achter in Europa.