1 / 11
Wat is armoede?
Mensen zijn arm wanneer ze gedurende langere tijd niet de middelen hebben voor de goederen en voorzieningen die in hun samenleving als minimaal noodzakelijk gelden. Dit is de definitie van armoede die het SCP hanteert.
Onvoldoende middelen
Armoede is te weinig financiële mogelijkheden hebben voor de minimaal noodzakelijke goederen en voorzieningen. Iemand is arm wanneer hij onvoldoende inkomen heeft voor bijvoorbeeld voeding of een goede woning. Het SCP gaat daarbij uit van een minimale levensstandaard, dus van beperkte uitgaven aan deze posten. Iemand is niet arm als hij voldoende inkomen heeft, maar dat aan iets anders uitgeeft.
Noodzakelijke goederen en voorzieningen
Het SCP baseert zijn armoedegrens op een lijst met minimaal noodzakelijke goederen en voorzieningen, met de bijbehorende prijzen. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) maakte die lijst op basis van wetenschappelijk onderzoek en meningen van deskundigen. Samen vormen de goederen en voorzieningen het minimaal noodzakelijke budget om in het levensonderhoud te voorzien. De kaart Waar ligt de armoedegrens? gaat in op het budget voor een alleenstaande.
Armoede is afhankelijk van tijd en plaats
Wanneer is iemand arm? Volgens de definitie hangt dat af van wat in de eigen samenleving als minimaal noodzakelijk geldt. Dit betekent dat armoede in Nederland niet te vergelijken is met armoede in landen waar hongersnood en droogte heersen. Ook is armoede in het Nederland van nu heel wat anders dan armoede in het Nederland van net na de Tweede Wereldoorlog. De huidige maatschappij verschilt immers van die van zeventig jaar geleden. Toen waren er heel andere normen voor minimaal noodzakelijke uitgaven.
Langere tijd
Armoede verwijst naar een situatie die al langere tijd voortduurt. Iemand die een keer een maand weinig inkomen heeft, telt niet als ‘arm’. Armoede wordt gemeten op basis van het jaarinkomen: iemand is arm als het jaarinkomen onder de armoedegrens blijft. Het inkomen kan dus een deel van het jaar hoger zijn dan de armoedegrens.
Armoede op persoonsniveau
Om armoede goed vast te stellen moet het aantal personen in een huishouden met een inkomen onder de armoedegrens worden geteld. Want armoede treft meer mensen wanneer het huishouden uit een gezin met kinderen bestaat dan wanneer iemand alleen woont.
De kaart Theoretische benaderingen van armoede gaat dieper in op de theoretische keuzes achter de SCP-definitie.
Deze kaart citeren
Hoff, S. en B. van Hulst (2019). Wat is armoede?. In: Armoede in kaart: 2019. Geraadpleegd op [datum vandaag] via https://digitaal.scp.nl/armoedeinkaart2019/wat-is-armoede.
Informatie noten
Het Nibud hanteert in zijn minimumvoorbeeldbegrotingen vaak lagere prijzen dan gemiddeld. Het Nibud gaat er namelijk van uit dat mensen met een gering inkomen op hun uitgaven proberen te besparen. De energiekosten komen bijvoorbeeld overeen met 90% van het gemiddelde verbruik in Nederland. En voor meubels rekent het Nibud de ‘eerstekwartielprijs’. Dit is een bedrag op 25% van de verdeling: van alle waargenomen prijzen ligt een kwart onder deze richtprijs en driekwart erboven.
Alleen het bedrag voor de huur wijkt af van de lijst van het Nibud. De huur baseren we op het WoonOnderzoek Nederland 2015, een enquête onder bijna 20.000 huurders.
Omdat de armoedegrens een bedrag per maand is (zie Waar ligt de armoedegrens), moet het jaarinkomen door 12 worden gedeeld.