3 / 15
Van-werk-naar-werkactiviteiten
Werkgevers kunnen met ontslag bedreigde personeelsleden begeleiden naar ander werk, binnen of buiten de organisatie, om zo te voorkomen dat ze werkloos worden. Dit zijn 'van-werk-naar-werkactiviteiten (VWNW-activiteiten).
Vier op 10 organisaties hebben te maken met ontslag
In 2015 ontsloegen 4 op de 10 organisaties (39%) de laatste 12 maanden een of meer werknemers. Meestal betrof het 1 tot 3 werknemers per organisatie. Werkgevers noemen slecht functioneren van de medewerkers het vaakst als reden van ontslag (61%). Bij 1 op de 10 organisaties (9%) gaat het om collectief ontslag om bedrijfseconomische redenen. Dit kwam in 2015 relatief vaak voor in de sectoren bouwnijverheid en zorg en welzijn. Deze sectoren hadden te lijden onder de economische crisis. Download bronbestand (spreadsheet).
Veel werkgevers voelen zich verantwoordelijk
Driekwart van de respondenten (78%) vindt dat de werkgever werknemers die ontslagen moeten worden naar een nieuwe passende baan of functie moet helpen (figuur 1). Grotere organisaties zien dit vaker als hun verantwoordelijkheid dan kleine en middelgrote organisaties (88% tegenover 75% en 82%). In de sectoren zorg en welzijn, overheid en onderwijs liggen de percentages hoger dan elders. Dit komt ook doordat deze sectoren veel grote organisaties kennen.
Een op 5 werkgevers zet van-werk-naar-werkactiviteiten in
Een op de 5 werkgevers heeft beleid voor van-werk-naar-werkactiviteiten (21%). Eveneens 1 op de 5 werkgevers heeft de laatste 2 jaar van-werk-naar-werktrajecten ingezet (20%) (figuur 1). Dit kan een traject zijn naar nieuw werk binnen de organisatie (16%) of een baan bij een andere organisatie (11%). Het aandeel bleef in de periode 2011-2015 constant. Grote organisaties doen meer op dit terrein dan kleine organisaties. De sectoren overheid en onderwijs hebben het vaakst van-werk-naar-werkbeleid en passen dit ook het vaakst toe. In de berekening zijn ook organisaties meegenomen waar geen ontslagen zijn gevallen, want wellicht hebben de van-werk-naar-werkactiviteiten ontslagen voorkomen. Maar het kan ook zijn dat werkgevers geen van-werk-naar-werkactiviteiten toepasten omdat zij niet te maken hadden met ontslag.
Figuur 1Van werk naar werk (VWNW)
| vindt VWNW verantwoordelijkheid werkgever | heeft beleid voor VWNW | heeft VWNW-traject toegepast (intern of extern) | ||
|---|---|---|---|---|
| totaal | totaal | 77,7 | 20,1 | 20,7 |
| minder dan 20 werknemers | 75,4 | 15 | 11,7 | |
| 20 tot 100 werknemers | 82,1 | 29,7 | 37,2 | |
| 100 werknemers of meer | 88,1 | 47 | 70 | |
| industrie en landbouw | 75,6 | 14,2 | 18,8 | |
| bouwnijverheid | 73,9 | 13,1 | 13,6 | |
| handel, horeca, reparatie | 73,8 | 12 | 12,9 | |
| transport | 81,7 | 13 | 23,9 | |
| zakelijke dienstverlening | 78,3 | 16,3 | 19,5 | |
| zorg en welzijn | 80,8 | 31,2 | 29,7 | |
| overige dienstverlening | 75,4 | 25,6 | 20,9 | |
| overheid | 95,6 | 66,9 | 69,7 | |
| onderwijs | 89,7 | 54,6 | 40,3 |
Bron:SCP (AVP ‘15/’16)
Literatuur
SER (2015). Werkloosheid voorkomen, beperken en goed verzekeren. Een toekomstbestendige arbeidsmarktinfrastructuur en Werkloosheidwet. Den Haag: Sociaal-Economische Raad (SER Advies 2014/09).
TK (2012/2013). Eindrapportage Experimenten van-werk-naar-werk. Brief van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Tweede Kamer, vergaderjaar 2012/2013, 29544, nr. 433.
TK (2013/2014). Wijziging van verschillende wetten in verband met de hervorming van het ontslagrecht, etc. Memorie van toelichting. Tweede Kamer, vergaderjaar 2013/2014, 33818, nr. 3.
Deze kaart citeren
Echtelt, P. van, en Voogd-Hamelink, M. de (2017). Van-werk-naar-werkactiviteiten. In: Arbeidsmarkt in kaart. Geraadpleegd op [datum vandaag] via https://digitaal.scp.nl/arbeidsmarktinkaart-werkgevers2017/van-werk-naar-werkactiviteiten.
Informatie noten
Beleidsmakers benadrukken het belang van VWNW-activiteiten voor de mobiliteit en duurzame inzetbaarheid van werkenden (zie bijvoorbeeld TK 2012/2013). Bij de herziening van de flexwet in 2015 is een transitievergoeding ingesteld. Werknemers kunnen de vergoeding bij ontslag inzetten voor VWNW-werkactiviteiten (TK 2013/2014). Ook de Sociaal-Economische Raad pleit in een advies voor meer VWNW-activiteiten om werkloosheid te voorkomen (SER 2015).
Werkgevers is gevraagd naar het aantal ontslagen werknemers in de 12 maanden voorafgaand aan het moment van bevraging (najaar 2015). Werknemers die geen nieuw contract kregen na hun proefperiode of tijdelijk contract tellen mee bij het aantal ontslagen. Werknemers die zelf weg wilden en daarom hun baan opzegden en volledig afgekeurde werknemers tellen niet mee. Organisaties die opgehouden zijn te bestaan tussen de eerste en tweede ronde van ondervraging vallen buiten de steekproef. Mogelijk geeft dit een onderschatting van het aandeel organisaties met (collectief) ontslag.
De organisaties zijn ingedeeld in 3 categorieën: 5 tot 20 werknemers (klein), 20 tot 100 werknemers (middelgroot) en 100 werknemers of meer (groot). Organisaties met minder dan 5 werknemers doen niet aan het onderzoek mee.
Percentage werkgevers dat:
- het deels of helemaal eens is met de stelling ‘het is de taak van de werkgever om werknemers die deze organisatie/vestiging anders zou moeten ontslaan naar een nieuwe passende baan of functie te helpen’
- beleid heeft voor van-werk-naar-werkactiviteiten
- in de afgelopen 2 jaar van-werk-naar-werktrajecten naar een andere werkgever of naar een andere functie binnen de organisatie inzette voor werknemers die zij anders hadden moeten ontslaan