14 / 15
Duurzame inzetbaarheid per sector
Hoe werkgevers het personeelsbeleid vormgeven verschilt per sector. Wat zijn per sector de belangrijkste uitdagingen voor de duurzame inzetbaarheid van werknemers?
Industrie en landbouw
Voor de sector industrie en landbouw lijkt het in goede gezondheid langer doorwerken van werknemers een aandachtspunt. Zo bestaat de uitstroom uit het personeelsbestand naar verhouding veel uit ziekte en gedwongen ontslag. Ook staan werkgevers vaak negatief tegenover doorwerken na het 60e jaar. Wel heeft het ouderenbeleid binnen de organisaties een hoge prioriteit. Werkgevers zetten veel ontziemaatregelen voor ouderen in, zoals extra vrije dagen en taakverlichting. Dit is waarschijnlijk een gevolg van het lichamelijk zware werk in deze sector. Het overheidsbeleid is niet altijd positief over ontziemaatregelen. Het zou ouderen duurder maken en daardoor minder aantrekkelijk op de arbeidsmarkt (zie bijvoorbeeld Josten en Vlasblom 2015). In vergelijking met andere sectoren vergroten werkgevers in de industrie en landbouw de kennis en vaardigheden van hun werknemers vaak door taakroulatie en jobrotatie. Scholing en studieverlof worden minder vaak ingezet. Werkgevers hebben weinig aandacht voor van-werk-naar-werkactiviteiten. Ook de combinatie van arbeid en zorg heeft weinig prioriteit. En telewerken is vaak geen optie in deze sector.
Bouwnijverheid
De bouwnijverheid valt op door het grote aandeel organisaties met zzp’ers en uitzendkrachten. Voor van-werk-naar-werkactiviteiten hebben werkgevers weinig aandacht. Veel werkgevers hebben een negatief oordeel over de productiviteit van oudere werknemers en over doorwerken na het 60e levensjaar. Wel heeft ouderenbeleid een hoge prioriteit en zetten organisaties enkele specifieke maatregelen in, zoals extra vrije dagen en een kortere werkweek. Meer dan gemiddeld verlangen werkgevers overheidsmaatregelen die hun verantwoordelijkheid voor zieke werknemers verminderen. Mogelijk is het hoge aandeel zzp’ers in deze sector een manier om deze verantwoordelijkheid te ontlopen. Organisaties bieden weinig mogelijkheid tot studieverlof en werknemers vragen dit ook weinig aan. Ook de combinatie van werk en zorg heeft weinig prioriteit.
Handel, horeca en reparatie
Deze sector kenmerkt zich door een hoge in- en uitstroom van personeel. De uitstroom betreft vooral het aflopen van tijdelijke contracten. Werkgevers investeren op veel aspecten minder dan gemiddeld in duurzame inzetbaarheid. Ze hebben weinig aandacht voor van-werk-naar-werkactiviteiten, voor scholing en studieverlof, en voor de combinatie werk en zorg.
Transport
In deze sector werken relatief veel oproep- en uitzendkrachten. De uitstroom uit organisaties bestaat meer dan gemiddeld uit gedwongen ontslagen. De aandacht voor van-werk-naar-werk is gemiddeld, weinig werkgevers hebben hiervoor echter beleid. Werkgevers vinden vaak dat scholing buiten werktijd moet plaatsvinden en ze bieden weinig mogelijkheden voor studieverlof. Ook de combinatie van werk en zorg en het ouderenbeleid krijgen weinig prioriteit.
Zakelijke dienstverlening
De zakelijke dienstverlening is een ‘jonge’ sector: er zijn relatief weinig organisaties met 55-plussers in dienst (Van Echtelt et al. 2015). Het ouderenbeleid heeft dan ook een lage prioriteit en organisaties hebben weinig specifieke beleidsmaatregelen voor ouderen. De combinatie van werk en zorg heeft in deze sector daarentegen een hoge prioriteit. Ook vinden veel werkgevers dat scholing onder werktijd kan en in veel organisaties vragen werknemers studieverlof aan. De sector kent een hoge arbeidsmobiliteit, maar er is gemiddelde aandacht voor van-werk-naar-werkactiviteiten.
Zorg en welzijn
In deze sector zijn relatief veel tijdelijke werknemers (zonder uitzicht op vast) en oproepkrachten werkzaam. Naast het aflopen van tijdelijke contracten is ziekteverzuim vaak de reden van uitstroom. Veel werkgevers vinden ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid dan ook een knelpunt in het personeelsbeleid. Veel werkgevers zijn negatief over doorwerken na het 60e jaar. Organisaties hebben veel aandacht voor scholing en voor van-werk-naar-werkactiviteiten. Werkgevers geven bovengemiddeld prioriteit aan het aantrekken van mensen met gezondheidsbeperkingen.
Overige dienstverlening
De overige dienstverlening scoort gemiddeld op investeringen in de duurzame inzetbaarheid. Werkgevers zijn positief over de productiviteit van ouderen. Ze zeggen een hoge prioriteit te geven aan ouderenbeleid, maar op specifiek beleid scoren ze gemiddeld. Ook gemiddeld is de aandacht voor van-werk-naar-werkactiviteiten. Voor studieverlof bieden organisaties weinig mogelijkheden, terwijl de combinatie werk en zorg veel prioriteit krijgt.
Overheid
De sector overheid kent veel grote organisaties en dat heeft zijn weerslag op het personeelsbeleid. Werkgevers hebben veel aandacht voor aspecten van duurzame inzetbaarheid: van-werk-naar-werkactiviteiten, scholing en studieverlof, de combinatie werk en zorg en telewerken, ouderenbeleid, en het aantrekken van mensen met gezondheidsbeperkingen. De lage arbeidsmobiliteit is mogelijk een uitdaging.
Onderwijs
De onderwijssector investeert op een aantal punten veel in duurzame inzetbaarheid. Werkgevers hebben bijvoorbeeld veel aandacht voor de combinatie van werk en zorg en telewerk is vaak mogelijk. Ook nemen ze veel maatregelen voor oudere werknemers en besteden ze veel aandacht aan van-werk-naar-werkactiviteiten. Toch zijn er ook uitdagingen. De hoge werkdruk is een knelpunt in het personeelsbeleid. Voor scholing en studieverlof zijn veel mogelijkheden, maar werkgevers vinden wel dat scholing buiten werktijd moet plaatsvinden.
Literatuur
Echtelt, P. van, R. Schellingerhout en M. de Voogd-Hamelink (2015). Vraag naar arbeid 2015. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
Josten, E. en J. Vlasblom (2015). Beïnvloeden ontziemaatregelen de houding van werkgevers ten opzichte van ouderen? In: Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, jg. 31, nr. 3, p. 314-329.
Deze kaart citeren
Echtelt, P. van, en Voogd-Hamelink, M. de (2017). Duurzame inzetbaarheid per sector. In: Arbeidsmarkt in kaart. Geraadpleegd op [datum vandaag] via https://digitaal.scp.nl/arbeidsmarktinkaart-werkgevers2017/duurzame-inzetbaarheid-per-sector.
Informatie noten
Deze kaart vat per sector de uitkomsten samen. De cijfers kunt u vinden bij de kaart over het betreffende onderwerp.